E-recepta: Nowoczesny sposób na przepisywanie leków w Polsce

Recepta elektroniczna (Pot. e-recepta), stanowi dziś fundament polskiego systemu opieki zdrowotnej. Od początku 2020 roku recepty są obowiązkowo wystawiane w postaci elektronicznej co zupełnie odmieniło sposób, w jaki pacjenci otrzymują i realizują przepisane leki. System e-recept prawie kompletnie wyeliminował tradycyjne papierowe dokumenty, zastępując je nowoczesnymi rozwiązaniami cyfrowymi, które zapewniają większe bezpieczeństwo i wygodę użytkowania.

Jak działa proces wystawienia e-recepty

Podczas konsultacji, czy to w gabinecie lekarskim, przez telefon, czy za pośrednictwem wideokonsultacji, lekarz wprowadza informacje o przepisanych lekach do ogólnopolskiego i ujednoliconego w całym kraju systemu informatycznego. Po zakończeniu wizyty pacjent otrzymuje unikalny, czterocyfrowy kod PIN poprzez SMS lub e-mail, który umożliwia realizację recepty w dowolnej aptece na terenie kraju a także powiadomienia w przypadku zainstalowanej aplikacji mojeIKP.

Wystawiona elektroniczna recepta zawiera wszystkie niezbędne dane wraz z dawkowaniem, ulotkami przepisanych leków jak i komentarzami lekarza. Dokument trafia do centralnej bazy danych Systemu e-zdrowie (P1), skąd może być pobrany przez uprawnione podmioty. Pacjent może również uzyskać dostęp do swoich e-recept poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) lub aplikację mobilną mojeIKP.

Do wystawienia e-recepty uprawnione są te same osoby co w przypadku recept papierowych.

Recepta online - proces realizacji

Realizacja recepty online w aptece jest prosta i szybka. Pacjent musi jedynie podać farmaceucie swój numer PESEL oraz czterocyfrowy kod PIN otrzymany w wiadomości tekstowej lub e-mailowej. Może również pokazać kod QR na ekranie telefonu, jeśli korzysta z aplikacji mojeIKP. Farmaceuta wprowadza dane pacjenta do systemu informatycznego, który automatycznie wyszukuje odpowiednią e-receptę i weryfikuje jej autentyczność.

System umożliwia także częściową realizację recepty, co oznacza znaczące ułatwienie dla pacjentów. Jeśli na jednej e-recepcie przepisano kilka opakowań tego samego leku, można wykupić tylko część, a pozostałe opakowania zrealizować później w tej samej aptece. W przypadku recepty zbiorczej, zawierającej różne leki, każdy można wykupić w innej aptece, co zapewnia pacjentom maksymalną elastyczność.

Elektroniczna recepta - największe zalety

Elektroniczna recepta przyniosła pacjentom liczne korzyści, które znacząco ułatwiają codzienne funkcjonowanie w systemie opieki zdrowotnej. Przede wszystkim eliminuję ryzyko zgubienia lub zniszczenia dokumentu, ponieważ wszystkie e-recepty są automatycznie zapisywane w Internetowe Konto Pacjenta (IKP) oraz aplikacji mojeIKP.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2023 roku wystawiono 495,1 miliona recept, z czego aż 96,6% stanowiły recepty elektroniczne. Ten imponujący wskaźnik adopcji technologii świadczy o powszechnej akceptacji rozwiązania przez polskie społeczeństwo. Centrum e-Zdrowia podaje, że od wprowadzenia obowiązku wystawiania e-recept pracownicy służby zdrowia przepisali już ponad 2,3 miliarda "e recept"

Wygoda i oszczędność czasu

Dla pacjentów przewlekle chorych recepta online oznacza możliwość otrzymania kolejnej recepty bez konieczności wizyty w gabinecie. Po telekonsultacji z lekarzem można otrzymać e-receptę bezpośrednio na telefon lub adres e-mail. To rozwiązanie szczególnie doceniają osoby mieszkające w mniejszych miejscowościach, gdzie dostęp do specjalistów bywa ograniczony.

Aplikacja mojeIKP oferuje dodatkowe funkcjonalności, które wspierają pacjentów w codziennym zarządzaniu zdrowiem. Umożliwia ustawianie przypomnień o zażywaniu leków, dostęp do ulotek farmaceutycznych oraz możliwość zamówienia e-recepty na stale przyjmowane medykamenty.

Czym jest Internetowe Konto Pacjenta (IKP)?

Internetowe Konto Pacjenta (IKP) to bezpłatna aplikacja Ministerstwa Zdrowia, dostępna dla każdej osoby posiadającej numer PESEL, która umożliwia gromadzenie i przeglądanie informacji medycznych w jednym miejscu. Służy do sprawdzania danych o e-receptach, e-skierowaniach, historii leczenia czy wizyt u lekarza, a także pozwala załatwiać wiele spraw zdrowotnych online bez konieczności wizyty w przychodni

Teleporada z możliwością otrzymania recepty online

Kolejnym po e-recepcie przełomem w polskiej służbie zdrowia jest teleporada w ramach której lekarz ma możliwośći wystawienia recepty online. Teleporada to zdalna forma konsultacji lekarskiej w formie telefonicznej i/lub wideo jest legalną i równoprawną formą świadczenia zdrowotnego w Polsce.

Nowoczesne rozwiązania w e-receptach

System e-recept nieustannie ewoluuje, wprowadzając innowacyjne funkcjonalności dostosowane do potrzeb pacjentów. W 2024 roku Centrum e-Zdrowie wdrożyło archiwum e-recept i e-skierowań na Internetowym Koncie Pacjenta, umożliwiając lepsze porządkowanie historii leczenia. Od marca 2024 roku system automatycznie oblicza ilość leków możliwych do wydania z recepty rocznej, co ułatwia pracę farmaceutom.

Szczególne udogodnienia wprowadzono dla seniorów powyżej 65. roku życia oraz dzieci do 18. roku życia. Od 2024 roku wszyscy lekarze, w tym prowadzący prywatne praktyki bez umowy z NFZ, mogą wystawiać e-recepty na bezpłatne leki dla tych grup pacjentów. System automatycznie rozpoznaje uprawnienia do refundacji, eliminując konieczność dostarczania dodatkowych zaświadczeń.

Perspektywy rozwoju e-recepty

Przyszłość elektronicznych recept rysuje się obiecująco, z dynamicznym rozwojem funkcjonalności i rosnącą akceptacją społeczną. Badania satysfakcji pacjentów przeprowadzone przez Fundację My Pacjenci pokazują, że ponad 90% użytkowników ocenia e-recepty dobrze lub bardzo dobrze. Ten wysoki poziom zadowolenia potwierdza skuteczność cyfrowej transformacji w opiece zdrowotnej.

Ministerstwo Zdrowia kontynuuje prace nad udoskonalaniem systemu, wprowadzając kolejne zabezpieczenia i funkcjonalności. Od stycznia 2025 roku wdrożono weryfikację poprawności uprawnień do bezpłatnych leków, co dodatkowo zwiększa precyzję systemu i eliminuje błędy podczas wystawiania recept.

Elektroniczna recepta - kalendarium cyfryzacji ochrony zdrowia w Polsce - od e-recepty do sztucznej inteligencji

Niewiele osób o tym wie, że pierwsze próby cyfryzacji miały miejsce już w 2010 roku, jak się okazało potrzebowaliśmy jeszcze prawie dekady by technologia recept online stała się powszechnie dostępna. Nie uprzedzajmy faktów.

Rok 2011 - pierwsze próby, pilotażowe programy e-recept

• 17 marca następuję inauguracja prototypu recept online w Lesznie W Wyższej Szkole Humanistycznej.
• W okresie marzec-październik następuję realizacja pilotażowego programu w powiecie leszczyńskim. Program trwa ponad 5 miesięcy a udział w nim bierze zaledwie 17 aptek i 4 placówki medyczne.
• Udało się przetworzyć 3000 elektronicznych recept, niestety według ówcześnie obowiązującego prawa recepta mogła mieć tylko postać papierową.

Rok 2014 - Zapowiedź Projektu P1

3 czerwca oficjalnie ogłoszono Projekt P1. Zostaje on okrzyknięty największym projektem informatyzacji ochrony zdrowia nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Założenia projektu są następujące: Internetowe Konto Pacjenta, e-recepta, e-skierowanie, e-zlecenie, Portal e-zdrowie.

Lata 2017-2018 - budowa fundamentów recept elektronicznych

• W Lutym 2017 oficjalnie rozpoczyna się realizacja e-zdrowie (P1) przez Centrum e-Zdrowia (CEZ, wcześniej CSIOZ) powołaną przez Ministra Zdrowia.
• Już w maju 2018 roku rozpoczyna się pilotażowy program e-recept w Siedlcach, pierwszym pacjentem zostaje ówczesny prezydent "miasta gospodarza" programu
• Również w maju 2018 uruchomiony zostaje również Internetowe Konto Pacjenta.
• W październiku 2018 rozpoczyna się program e-skierowań w wybranych podmiotach medycznych w Warszawie.
• Już w grudniu 2018 wszystkie apteki w Polsce są podłączone do systemu e-zdrowia (P1)

Rok 2019 - przełomowy rok e-recept

• Od 1 stycznia recepty online mogą być realizowane w każdej aptece w Polsce.
• A już w listopadzie teleporada zostaje pełnoprawną i legalną formą zdalnej wizyty lekarskiej

Rok 2020 - prawdziwa cyfrowa rewolucja w ochronie zdrowia w Polsce

• 8 stycznia - e recepty stają się obowiązkowe w naszym kraju. Każda wystawiona recepta papierowa ma swój elektroniczny odpowiednik
• 17 sierpnia Ministerstwo Zdrowia publikuję standardy teleporad dla lekarzy POZ
• Pandemia znacznie przyśpiesza rozwój telemedycyny w tym e-recept online

Lata 2021-2022 - rozszerzanie e-usług

8 stycznia 2021 - e-skierowania stają się obowiązkowe.

Przez cały rok 2021 następuję intensywny rozwój teleporad w POZ. Sprawozdano ponad 30 tysięcy lekarzy prowadzących teleporady.

29 lipca 2022 roku pojawia się możliwość wystawienia recepty transgranicznej. Istnieje możliwość realizacji Polskich e-recept w innych krajach Unii Europejskiej

W październiku 2022 roku następuję przyjęcie programu "Rozwoju e-Zdrowia na lata 2022-2027". Program zakłada przede wszystkim autodiagnostykę, zaangażowanie pacjentów we własne zdrowie. Promowanie zdrowego stylu życia

Rok 2024 Era sztucznej inteligencji i zaawansowanej cyfryzacji

• W sierpniu 2024 uruchomione zostaję pilotażowa centralna e-rejestracja, obejmuje ona wizyty u kardiologa i badania profilaktyczne.
• W październiku 2024 Ministerstwo Zdrowia ogłasza plan wydania 1,3 mld zł na AI w ochronie zdrowia.
• Pojawia się archiwum e-recept i e-skierowań w IKP.
• Wprowadzono funkcję automatycznego obliczania ilości leków możliwych do wydania z recepty rocznej.
• To łącznie 4,33 mld przeznaczone na cyfryzację służby zdrowia dzięki czemu łatwiej uzyskać receptę online, zrealizować receptę, centralizacja dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Tradycyjna recepta powoli odchodzi w zapomnienie.

Wizja przyszłości. Rok 2025 i dalej

• Od początku roku obowiązują nowe zasady refundacji leków dla dzieci poniżej 18 roku życia, osób powyżej 65 roku życia jak i kobiet w ciąży.
• W marcu 2025 pieniądze z KPO oficjalnie trafiają do CEZ na transformację cyfrową.
• Już w październiku 2025 planowane jest zakończenie pilotażowej e-rejestracji. Do końca roku planuje się wprowadzić usługę do wszystkich placówek zdrowotnych w Polsce
• Do roku 2027 planuje się szersze wykorzystanie AI wspierające decyzję kliniczne, zaawansowaną telemedycyne, system wsparcia zdalnego monitorowania zdrowia pacjentów, platforma e-konsylium.

Polska jest liderem w Europię jeśli chodzi o cyfryzację ochrony zdrowia co wynika z powszechnego dostępu do recept online, dostepu do swojego internetowego konta pacjenta.

E-recepty w liczbach

• 19 milionów aktywnych użytkowników Internetowego Konta Pacjenta
• Ponad 2,3 mld wystawionych recept online
• Ponad 230 mln wystawionych e-skierowań
• Ponad 160 tysięcy pacjentów skorzystało z Centralne e-rejestracji

Podsumowanie

E-recepta stanowi przykład udanej cyfryzacji polskiej służby zdrowia, łącząc nowoczesne technologie z praktycznymi potrzebami pacjentów. System zapewnia bezpieczny, wygodny i efektywny sposób przepisywania i realizacji leków, eliminując tradycyjne bariery związane z papierową dokumentacją. Dzięki ciągłemu rozwojowi funkcjonalności i wysokiej adopcji przez społeczeństwo, e-recepta tworzy solidny fundament dla przyszłych innowacji w opiece zdrowotnej, służąc wszystkim pacjentom niezależnie od ich wieku czy miejsca zamieszkania.