E-recepta: Nowoczesny sposób na przepisywanie leków w Polsce

Recepta elektroniczna (Pot. e-recepta), stanowi dziś fundament polskiego systemu opieki zdrowotnej. Od początku 2020 roku recepty są obowiązkowo wystawiane w postaci elektronicznej co zupełnie odmieniło sposób, w jaki pacjenci otrzymują i realizują przepisane leki. System e-recept prawie kompletnie wyeliminował tradycyjne papierowe dokumenty, zastępując je nowoczesnymi rozwiązaniami cyfrowymi, które zapewniają większe bezpieczeństwo i wygodę użytkowania.

Jak działa proces wystawienia e-recepty

Podczas konsultacji, czy to w gabinecie lekarskim, przez telefon, czy za pośrednictwem wideokonsultacji, lekarz wprowadza informacje o przepisanych lekach do ogólnopolskiego i ujednoliconego w całym kraju systemu informatycznego. Po zakończeniu wizyty pacjent otrzymuje unikalny, czterocyfrowy kod PIN poprzez SMS lub e-mail, który umożliwia realizację recepty w dowolnej aptece na terenie kraju a także powiadomienia w przypadku zainstalowanej aplikacji mojeIKP.

Wystawiona elektroniczna recepta zawiera wszystkie niezbędne dane wraz z dawkowaniem, ulotkami przepisanych leków jak i komentarzami lekarza. Dokument trafia do centralnej bazy danych Systemu e-zdrowie (P1), skąd może być pobrany przez uprawnione podmioty. Pacjent może również uzyskać dostęp do swoich e-recept poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) lub aplikację mobilną mojeIKP.

Do wystawienia e-recepty uprawnione są te same osoby co w przypadku recept papierowych.

Recepta online - proces realizacji

Realizacja recepty online w aptece jest prosta i szybka. Pacjent musi jedynie podać farmaceucie swój numer PESEL oraz czterocyfrowy kod PIN otrzymany w wiadomości tekstowej lub e-mailowej. Może również pokazać kod QR na ekranie telefonu, jeśli korzysta z aplikacji mojeIKP. Farmaceuta wprowadza dane pacjenta do systemu informatycznego, który automatycznie wyszukuje odpowiednią e-receptę i weryfikuje jej autentyczność.

System umożliwia także częściową realizację recepty, co oznacza znaczące ułatwienie dla pacjentów. Jeśli na jednej e-recepcie przepisano kilka opakowań tego samego leku, można wykupić tylko część, a pozostałe opakowania zrealizować później w tej samej aptece. W przypadku recepty zbiorczej, zawierającej różne leki, każdy można wykupić w innej aptece, co zapewnia pacjentom maksymalną elastyczność.

Elektroniczna recepta - największe zalety

Elektroniczna recepta przyniosła pacjentom liczne korzyści, które znacząco ułatwiają codzienne funkcjonowanie w systemie opieki zdrowotnej. Przede wszystkim eliminuję ryzyko zgubienia lub zniszczenia dokumentu, ponieważ wszystkie e-recepty są automatycznie zapisywane w Internetowe Konto Pacjenta (IKP) oraz aplikacji mojeIKP.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2023 roku wystawiono 495,1 miliona recept, z czego aż 96,6% stanowiły recepty elektroniczne. Ten imponujący wskaźnik adopcji technologii świadczy o powszechnej akceptacji rozwiązania przez polskie społeczeństwo. Centrum e-Zdrowia podaje, że od wprowadzenia obowiązku wystawiania e-recept pracownicy służby zdrowia przepisali już ponad 2,3 miliarda "e recept"

Wygoda i oszczędność czasu

Dla pacjentów przewlekle chorych recepta online oznacza możliwość otrzymania kolejnej recepty bez konieczności wizyty w gabinecie. Po telekonsultacji z lekarzem można otrzymać e-receptę bezpośrednio na telefon lub adres e-mail. To rozwiązanie szczególnie doceniają osoby mieszkające w mniejszych miejscowościach, gdzie dostęp do specjalistów bywa ograniczony.

Aplikacja mojeIKP oferuje dodatkowe funkcjonalności, które wspierają pacjentów w codziennym zarządzaniu zdrowiem. Umożliwia ustawianie przypomnień o zażywaniu leków, dostęp do ulotek farmaceutycznych oraz możliwość zamówienia e-recepty na stale przyjmowane medykamenty.

Czym jest Internetowe Konto Pacjenta (IKP)?

Internetowe Konto Pacjenta (IKP) to bezpłatna aplikacja Ministerstwa Zdrowia, dostępna dla każdej osoby posiadającej numer PESEL, która umożliwia gromadzenie i przeglądanie informacji medycznych w jednym miejscu. Służy do sprawdzania danych o e-receptach, e-skierowaniach, historii leczenia czy wizyt u lekarza, a także pozwala załatwiać wiele spraw zdrowotnych online bez konieczności wizyty w przychodni

Teleporada z możliwością otrzymania recepty online

Kolejnym po e-recepcie przełomem w polskiej służbie zdrowia jest teleporada w ramach której lekarz ma możliwośći wystawienia recepty online. Teleporada to zdalna forma konsultacji lekarskiej w formie telefonicznej i/lub wideo jest legalną i równoprawną formą świadczenia zdrowotnego w Polsce.

Nowoczesne rozwiązania w e-receptach

System e-recept nieustannie ewoluuje, wprowadzając innowacyjne funkcjonalności dostosowane do potrzeb pacjentów. W 2024 roku Centrum e-Zdrowie wdrożyło archiwum e-recept i e-skierowań na Internetowym Koncie Pacjenta, umożliwiając lepsze porządkowanie historii leczenia. Od marca 2024 roku system automatycznie oblicza ilość leków możliwych do wydania z recepty rocznej, co ułatwia pracę farmaceutom.

Szczególne udogodnienia wprowadzono dla seniorów powyżej 65. roku życia oraz dzieci do 18. roku życia. Od 2024 roku wszyscy lekarze, w tym prowadzący prywatne praktyki bez umowy z NFZ, mogą wystawiać e-recepty na bezpłatne leki dla tych grup pacjentów. System automatycznie rozpoznaje uprawnienia do refundacji, eliminując konieczność dostarczania dodatkowych zaświadczeń.

Perspektywy rozwoju e-recepty

Przyszłość elektronicznych recept rysuje się obiecująco, z dynamicznym rozwojem funkcjonalności i rosnącą akceptacją społeczną. Badania satysfakcji pacjentów przeprowadzone przez Fundację My Pacjenci pokazują, że ponad 90% użytkowników ocenia e-recepty dobrze lub bardzo dobrze. Ten wysoki poziom zadowolenia potwierdza skuteczność cyfrowej transformacji w opiece zdrowotnej.

Ministerstwo Zdrowia kontynuuje prace nad udoskonalaniem systemu, wprowadzając kolejne zabezpieczenia i funkcjonalności. Od stycznia 2025 roku wdrożono weryfikację poprawności uprawnień do bezpłatnych leków, co dodatkowo zwiększa precyzję systemu i eliminuje błędy podczas wystawiania recept.

Elektroniczna recepta - kalendarium cyfryzacji ochrony zdrowia w Polsce - od e-recepty do sztucznej inteligencji

Niewiele osób o tym wie, że pierwsze próby cyfryzacji miały miejsce już w 2010 roku, jak się okazało potrzebowaliśmy jeszcze prawie dekady by technologia recept online stała się powszechnie dostępna. Nie uprzedzajmy faktów.

Rok 2011 - pierwsze próby, pilotażowe programy e-recept

• 17 marca następuję inauguracja prototypu recept online w Lesznie W Wyższej Szkole Humanistycznej.
• W okresie marzec-październik następuję realizacja pilotażowego programu w powiecie leszczyńskim. Program trwa ponad 5 miesięcy a udział w nim bierze zaledwie 17 aptek i 4 placówki medyczne.
• Udało się przetworzyć 3000 elektronicznych recept, niestety według ówcześnie obowiązującego prawa recepta mogła mieć tylko postać papierową.

Rok 2014 - Zapowiedź Projektu P1

3 czerwca oficjalnie ogłoszono Projekt P1. Zostaje on okrzyknięty największym projektem informatyzacji ochrony zdrowia nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Założenia projektu są następujące: Internetowe Konto Pacjenta, e-recepta, e-skierowanie, e-zlecenie, Portal e-zdrowie.

Lata 2017-2018 - budowa fundamentów recept elektronicznych

• W Lutym 2017 oficjalnie rozpoczyna się realizacja e-zdrowie (P1) przez Centrum e-Zdrowia (CEZ, wcześniej CSIOZ) powołaną przez Ministra Zdrowia.
• Już w maju 2018 roku rozpoczyna się pilotażowy program e-recept w Siedlcach, pierwszym pacjentem zostaje ówczesny prezydent "miasta gospodarza" programu
• Również w maju 2018 uruchomiony zostaje również Internetowe Konto Pacjenta.
• W październiku 2018 rozpoczyna się program e-skierowań w wybranych podmiotach medycznych w Warszawie.
• Już w grudniu 2018 wszystkie apteki w Polsce są podłączone do systemu e-zdrowia (P1)

Rok 2019 - przełomowy rok e-recept

• Od 1 stycznia recepty online mogą być realizowane w każdej aptece w Polsce.
• A już w listopadzie teleporada zostaje pełnoprawną i legalną formą zdalnej wizyty lekarskiej

Rok 2020 - prawdziwa cyfrowa rewolucja w ochronie zdrowia w Polsce

• 8 stycznia - e recepty stają się obowiązkowe w naszym kraju. Każda wystawiona recepta papierowa ma swój elektroniczny odpowiednik
• 17 sierpnia Ministerstwo Zdrowia publikuję standardy teleporad dla lekarzy POZ
• Pandemia znacznie przyśpiesza rozwój telemedycyny w tym e-recept online

Lata 2021-2022 - rozszerzanie e-usług

8 stycznia 2021 - e-skierowania stają się obowiązkowe.

Przez cały rok 2021 następuję intensywny rozwój teleporad w POZ. Sprawozdano ponad 30 tysięcy lekarzy prowadzących teleporady.

29 lipca 2022 roku pojawia się możliwość wystawienia recepty transgranicznej. Istnieje możliwość realizacji Polskich e-recept w innych krajach Unii Europejskiej

W październiku 2022 roku następuję przyjęcie programu "Rozwoju e-Zdrowia na lata 2022-2027". Program zakłada przede wszystkim autodiagnostykę, zaangażowanie pacjentów we własne zdrowie. Promowanie zdrowego stylu życia

Rok 2024 Era sztucznej inteligencji i zaawansowanej cyfryzacji

• W sierpniu 2024 uruchomione zostaję pilotażowa centralna e-rejestracja, obejmuje ona wizyty u kardiologa i badania profilaktyczne.
• W październiku 2024 Ministerstwo Zdrowia ogłasza plan wydania 1,3 mld zł na AI w ochronie zdrowia.
• Pojawia się archiwum e-recept i e-skierowań w IKP.
• Wprowadzono funkcję automatycznego obliczania ilości leków możliwych do wydania z recepty rocznej.
• To łącznie 4,33 mld przeznaczone na cyfryzację służby zdrowia dzięki czemu łatwiej uzyskać receptę online, zrealizować receptę, centralizacja dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Tradycyjna recepta powoli odchodzi w zapomnienie.

Wizja przyszłości. Rok 2025 i dalej

• Od początku roku obowiązują nowe zasady refundacji leków dla dzieci poniżej 18 roku życia, osób powyżej 65 roku życia jak i kobiet w ciąży.
• W marcu 2025 pieniądze z KPO oficjalnie trafiają do CEZ na transformację cyfrową.
• Już w październiku 2025 planowane jest zakończenie pilotażowej e-rejestracji. Do końca roku planuje się wprowadzić usługę do wszystkich placówek zdrowotnych w Polsce
• Do roku 2027 planuje się szersze wykorzystanie AI wspierające decyzję kliniczne, zaawansowaną telemedycyne, system wsparcia zdalnego monitorowania zdrowia pacjentów, platforma e-konsylium.

Polska jest liderem w Europię jeśli chodzi o cyfryzację ochrony zdrowia co wynika z powszechnego dostępu do recept online, dostepu do swojego internetowego konta pacjenta.

E-recepty w liczbach

• 19 milionów aktywnych użytkowników Internetowego Konta Pacjenta
• Ponad 2,3 mld wystawionych recept online
• Ponad 230 mln wystawionych e-skierowań
• Ponad 160 tysięcy pacjentów skorzystało z Centralne e-rejestracji

Podsumowanie

E-recepta stanowi przykład udanej cyfryzacji polskiej służby zdrowia, łącząc nowoczesne technologie z praktycznymi potrzebami pacjentów. System zapewnia bezpieczny, wygodny i efektywny sposób przepisywania i realizacji leków, eliminując tradycyjne bariery związane z papierową dokumentacją. Dzięki ciągłemu rozwojowi funkcjonalności i wysokiej adopcji przez społeczeństwo, e-recepta tworzy solidny fundament dla przyszłych innowacji w opiece zdrowotnej, służąc wszystkim pacjentom niezależnie od ich wieku czy miejsca zamieszkania.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy lekarz może odmówić wystawienia recepty online?

Tak, lekarz może odmówić wystawienie e recepty jeśli istnieją medyczne przesłanki uzasadniające taką decyzję. Pamiętaj, że w Halomed gwarantujemy receptę bądź zwrot pieniędzy.

Czy konieczne jest posiadanie internetowego konta pacjenta?

Nie jest obowiązkowe, chociaż bardzo przydatne. IKP to bezpłatne narzędzie dostępne dla każdej osoby posiadającej numer PESEL. Aplikacja pozwala uzyskać e receptę, śledzić ilość opakowań leku, ułatwia dostęp do dokumentacji medycznej.

Czy mogę zrealizować e receptę w dowolnej aptece?

Tak, e-recepta jest zapisana w systemie elektronicznym i dostępna w każdej aptece w Polsce i zagranicą w przypadku recepty transgranicznej.

Jak sprawdzić ile opakowań zostało na e-recepcie?

Aby sprawdzić ilość opakowań leku które pozostało do wykupienia zalokuj się na swoje Internetowe Konto Pacjenta lub zapytaj w dowolnej aptece.

Czy recepta online jest legalna?

Tak, recepta online jest legalna w Polsce. Mało tego, jest ona promowana przez NFZ i uważana za olbrzymi sukces cyfryzacji Polskiej służby zdrowia.

Ile kosztuje e-recepta online?

Koszt e-recepty zależy od platformy oraz rodzaju konsultacji lekarskich. Warto zaznaczyć, że samo wystawienie e recepty jest bezpłatne. Płaci się za konsultację i poświęcony czas przez lekarza specjalistę.