Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD). Czym jest ta choroba?

Choroba afektywna dwubiegunowa to choroba, która charakteryzuje się nawrotami epizodów maniakalnych oraz depresyjnych. Jej objawów nie da się pomylić z innym zaburzeniem – są bowiem bardzo charakterystyczne. Napadom maniakalnym towarzyszą m.in., podwyższenie nastroju, aktywność, a następnie obniżenie tego stanu i powrót do zdrowia. Takie napady się powtarzają. Czym jest właściwie choroba afektywna dwubiegunowa i w jaki sposób można ją zdiagnozować? 

Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa? 

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD, z angielskiego: Bipolar Affective Disorder), potocznie zwana w Polsce „bipolarnością”, to zaburzenia, które charakteryzują się występowaniem epizodów depresji i manii (minimum dwóch), czyli zaburzeń nastroju uwidaczniających się w postaci wzmożonej aktywności lub jej całkowitego obniżenia. Mówiąc prościej – zaburzenie to obejmuje poważne wahania nastroju, których nie można zakwalifikować do pozostających w normie klinicznej zmian samopoczucia. Kiedyś nazywano tę chorobę depresją maniakalną lub psychozą. Szacuje się, że niemalże 8% całej populacji może mierzyć się z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi. 

Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej 

W zależności od tego, jaka faza dotyka aktualnie daną osobę, można wyróżnić szereg objawów bardzo dla niej charakterystycznych. Jeśli mowa o epizodzie maniakalnym, wtedy wśród objawów wyróżnia się: 

1.    Nadpobudliwość, euforia lub drażliwość 
2.    Myśli maniakalne 
3.    Nadmierna aktywność 
4.    Ograniczona potrzeba snu
5.    Duży wzrost energii
6.    Nadmierna pewność siebie 
7.    Uczucie rozproszenia

Jeśli jednak pacjent ma fazę epizodu depresyjnego, można do tego zaliczyć takie objawy jak: 

1.    Obniżony nastrój, smutek, uczucie pustki 
2.    Bezradność 
3.    Utrata zainteresowań i zdolności odczuwania radości 
4.    Apatia
5.    Osłabienie koncentracji oraz uwagi 
6.    Myśli i czyny samobójcze 
7.    Niska samoocena 
8.    Chroniczne zmęczenie

Przyczyny ChAD 

W przypadku choroby dwubiegunowej wśród przyczyn występowania problemu wymienia się m.in. czynniki neurochemiczne, co oznacza czynniki uzależnione od procesów chemicznych toczących się w tkankach mózgu. Kolejnymi przyczynami są również czynniki genetyczne, biologiczne oraz psychologiczne. Choroba ta w rodzinie może się powtarzać – wśród zaburzeń wymienia się występowanie chorób afektywnych u krewnych pierwszego stopnia. 

Jak diagnozuje się ChAD? 

Pierwsze objawy widoczne są w zasadzie gołym okiem – ciężko przegapić niepokojące zmiany nastrojów. W takim przypadku należy zgłosić się do lekarza – zapewne dla wielu osób naturalnym wyborem będzie lekarz internista, który może wstępnie rozpoznać chorobę. Później powinniśmy udać się do psychiatry, aby z całą pewnością postawić odpowiednie rozpoznanie i rozpocząć leczenie. W diagnozie używa się m.in. skalę depresji Becka, kwestionariusz objawów hipomanii czy skalę manii Younga. Dzięki temu możliwe jest postawienie diagnozy i przystąpienie do leczenia. 

Leczenie choroby dwubiegunowej 

Leczenie zaburzeń w chorobie afektywnej dwubiegunowej to zawsze sprawa złożona. Przede wszystkim opiera się na długotrwałym stosowaniu leków normotymicznych, neuroleptycznych czy przeciwdepresyjnych. To zaledwie kropla w morzu tego, w jaki sposób powinno się leczyć to zaburzenie psychologiczne. Ważne w procesie leczenia jest zastosowanie psychoterapii, która pozwala na lepsze zrozumienie siebie, swojego stanu i zaadoptowanie się do nowego stanu rzeczy. Istotne jest również to, aby otoczenie, najbliższa rodzina, zrozumiało problem i postarało się dopasować do nowej rzeczywistości – dlatego edukacja rodzinna może być kluczem do wyzdrowienia pacjenta. 

Okres remisji w ChAD

W przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego okresem remisji określa się czas bez napadów manii i stanów depresyjnych. To czas, w którym osoba chorująca całkowicie lub częściowo nie odczuwa objawów schorzenia. To może być związane z łagodną formą ChAD lub dobrze dobranym leczeniem. To, o czym należy pamiętać, to aby nawet podczas tych pozornie lepszych momentów nie rezygnować z psychoterapii oraz leczenia farmakologicznego. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Kasper Buczma