Choroba Parkinsona. Co to za choroba? Objawy, przyczyny i leczenie

Liczba osób na świecie rośnie, a wraz ze wzrostem osób – zwiększa się liczba osób starszych. A to z kolei doprowadza do wzrostu częstości występowania zespołów neurodegeneracyjnych, między innymi choroby Parkinsona. Jest to druga najczęściej występująca choroba, zaraz po chorobie Alzheimera, która dotyka osoby starsze. Szacuje się, że ponad 8,5 miliona osób żyje z chorobą Parkinsona. Jak wygląda ta choroba, czym się objawia i jakie są jej przyczyny? 

Choroba Parkinsona – czym jest? 

Choroba Parkinsona swoją nazwę zawdzięcza Jamesowi Parkinsonowi, który jako pierwszy, w roku 1817, opisał tę chorobę i nazwał to odkrycie „drżączką poraźną”. Choroba Parkinsona jest wynikiem zaniku komórek struktury śródmózgowia, co skutkuje zmniejszeniem ilości jednego z przekaźników sygnałów nerwowych, który zwany jest dopaminą. Komórki istoty czarnej odpowiadają za prawidłowe poruszanie się człowieka oraz utrzymywanie właściwego napięcia mięśni szkieletowych. Biorą udział w zapewnieniu mózgowi dostatecznej ilości dopaminy, a przekaźnictwo dopaminergiczne odpowiada pośrednio za regulację poruszania się. 
Choroba Parkinsona może być pomylona z parkinsonizmem – są do siebie bardzo podobne i dają podobne objawy. Nie jest to więc najłatwiejsze zadanie. Zazwyczaj jednak parkinsonizm występuje po zażyciu neuroleptyków lub zatruciu czadem, ale najczęstszą przyczyną jest jednak choroba Parkinsona. Nie jest to jednak reguła.

Stadia choroby Parkinsona 

1.    Okres prodromalny – początkowa faza choroby, w której nie występują charakterystyczne zaburzenia ruchowe. Objawy są niecharakterystyczne i mogą być mylone z innymi schorzeniami. 
2.    Okres ruchowy wczesny – w tej fazie pojawiają się już pierwsze, charakterystyczne objawy ruchowe. Na tym etapie najczęściej są stawiane diagnozy na temat choroby. 
3.    Okres zaawansowany – choroba pogłębia się, postępuje degeneracja neuronów dopaminergicznych, co sprawia, że objawy ruchowe są coraz bardziej nasilone. Pojawiają się pierwsze problemy z utrzymaniem równowagi. 
4.    Okres mocno nasilonych objawów – coraz mocniejsze zaawansowanie objawów choroby. 

Choroba Parkinsona – przyczyny 

Nie jest znana dokładna przyczyna powstawania patologicznych zmian w mózgu, które prowadzą do wystąpienia choroby Parkinsona. Szacuje się, że wpływ na rozwój tego schorzenia mają różne czynniki, między innymi czynniki środowiskowe oraz genetyczne. Z powodu braku wiedzy na temat przyczyn występowania choroby – nie ma nadal skutecznego leczenia, które mogłoby zagwarantować wyleczenie choroby Parkinsona. Wskazuje się również na to, że nie jest to choroba dziedziczona, aczkolwiek ryzyko zachorowania u krewnych pierwszego stopnia jest od 2 do nawet 14 razy wyższe, niż wtedy, kiedy w rodzinie nikt nie chorował na chorobę Parkinsona. W czynnikach środowiskowych wskazuje się zmiany neurodegeneracyjne jako zwiększoną przyczynę choroby Parkinsona – wymienia się tutaj m.in. urazy głowy, stres oksydacyjny oraz narażenie na pestycydy czy tlenek węgla. 

Choroba Parkinsona – objawy 

Objawy choroby Parkinsona mogą rozwijać się przez wiele lat. W zaawansowanej fazie choroby największym problemem są te objawy, które dotyczą narządu ruchu. Dlatego też do najczęstszych objawów zalicza się: 

1.    Drżenie spoczynkowe 
2.    Sztywność mięśniowa 
3.    Spowolnienie ruchowe 
4.    Zaburzenia postawy 
5.    Trudności w utrzymaniu równowagi 

Ale jest jeszcze szereg innych symptomów, które występują rzadziej i nie u każdego, a jednocześnie w różnych konfiguracjach. Są to między innymi: 

1.    Zaburzenia snu 
2.    Objawy psychiczne np. obniżenie nastroju czy depresja
3.    Zaburzenia erekcji 
4.    Drżenie
5.    Ślinotok
6.    Nadmierne pocenie się 
7.    Objawy neurologiczne np. spowolnienie procesów myślowych 
8.    Niewyraźna mowa 
9.    Zaparcia 
10.    Problemy z oddawaniem moczu 
11.    Objawy oczne, takie jak np. rzadkie mruganie

Diagnozowanie oraz leczenie choroby Parkinsona 

Rozpoznanie choroby Parkinsona nie jest takie łatwe – chociaż opracowano wytyczne diagnostyki oraz leczenia, nadal nie jest to takie proste. Szacuje się, że około 20% chorych, u których diagnozuje się chorobę Parkinsona, może w rzeczywistości cierpieć na zupełnie inne schorzenia. Diagnoza opiera się na wywiadzie z pacjentem, obrazie klinicznym oraz badaniach, które mogłyby wykluczyć inne choroby. Do badań wykorzystuje się między innymi tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny. 

W momencie, kiedy zdiagnozowana zostanie u nas choroba Parkinsona, konieczne jest wdrożenie leczenia. Podstawą leczenia jest lewodopa. Jest to przechodzący przez barierę krew/mózg prekursor dopaminy, którym z powodzeniem można uzupełnić niedobory rzeczonej dopaminy. Długotrwała terapia jest jednak obciążana sporym ryzykiem wystąpienia powikłań. Równie ważne jest leczenie farmakologiczne, rehabilitacja oraz leczenie operacyjne. Każdorazowo o rodzaju terapii, intensywności i używanych środkach decyduje lekarz. 

Trzeba pamiętać o tym, że choroba rozwija się dość wolno, nie skraca życia oraz objawy naprawdę mogą być załagodzone przez zastosowane leki, oraz rehabilitację. Nie ma również żadnego dobrego działania, aby zapobiegać chorobie Parkinsona. 

Choroba Parkinsona – co jeszcze ma znaczenie? 

1.    Dieta – odpowiednia dieta w chorobie Parkinsona jest bardzo ważna i pozwala utrzymać prawidłową wagę ciała oraz przyczynia się do poprawy funkcjonowania organizmu. Najważniejsze w diecie u osób chorych na Parkinsona jest dbanie o zmniejszoną podaż białka. Białko może opóźniać wchłanianie się lewodopy, dlatego nie należy jeść go zbyt wiele (ale nie należy także z niego całkowicie rezygnować). Ważnym składnikiem jest za to błonnik. 
2.    Aktywność fizyczna – bardzo ważna jest dobrze dobrana aktywność fizyczna, ponieważ może spowalniać rozwój choroby. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Ilona Walicka