Gradówka. Co to jest? Przyczyny oraz objawy

Gradówka to dość powszechny problem, który może dotyczyć każdego, niezależnie od wieku czy od płaci. Czym jednak właściwie jest gradówka? To miejscowe oraz przewlekłe zapalenie o charakterze ziarniniaka tłuszczowego. Przyjmuje ona postać niebolesnego guzka, który pojawia się na powiece. Zazwyczaj musi zakończyć się interwencją chirurga. Co jeszcze warto wiedzieć na temat gradówki? 

Czym jest gradówka? 

Gradówka na oku jest przewlekłym zapaleniem, które lokalizuje się w gruczołach łojowych, które znajdują się na powiekach. Z kolei gradówki wewnętrzne oka powstają w wyniku zapalenia gruczołu Meiboma, podczas kiedy powierzchowne związane są z zapaleniem gruczołu Zeissa. Tak naprawdę powodowana może być przez wiele różnych czynników i zdarza się, że dość często nawraca. Gradówka ma postać niewielkiego guzka o galaretowatej, ropno-krwistej masie. Ma często czerwonawo-żółtawe zabarwienie i niejednokrotnie otoczona jest włóknistym workiem. Nie jest tkliwa tak jak np. jęczmień, ale często gradówce towarzyszy obrzęk oraz zaczerwienienie spojówki. Co istotne – jeśli gradówka jest wywołana zakażeniem bakteriami gronkowca, to możliwe jest zarażenie kolejnej osoby. Dlatego należy wyjątkowo uważać. 

Przyczyny powstawania gradówki 

Najczęstszym powodem powstawania gradówki jest niedrożność gruczołów Meiboma, które znajdują się zaraz nad powieką. Zatkanie takiego kanaliku wiąże się z nagromadzeniem się łoju, a to z kolei prowadzi do rozwoju stanu zapalnego tkanek oczodołu. Z kolei gradówka, która powstaje w wewnętrznej części oka, ma swoje powiązanie z soczewkami kontaktowymi, ale często dochodzi również do jej rozwoju u osób, które mają łojotokowe zapalenie skóry albo trądzik różowaty. Nie są to jednak jedyne przyczyny powstawania gradówki. Wyróżnia się więc całą listę, która obejmuje: 

1.    Zatkanie kanalików 
2.    Zakażenie bakteriami gronkowca 
3.    Niedoleczony lub zbagatelizowany jęczmień 
4.    Zbyt rzadkie mruganie 
5.    Łojotokowe zapalenie skóry 
6.    Trądzik różowaty 
7.    Zmiany hormonalne 

Objawy gradówki 

Objawy gradówki są dosyć charakterystyczne, więc bardzo łatwo udaje się ją rozpoznać. Zazwyczaj samo zgrubienie powieki jest wystarczającym objawem, który potwierdza jej wystąpienie. Pacjenci odczuwają lekki dyskomfort w oku, ale nie zgłaszają przy tym żadnych dolegliwości bólowych – co się zgadza, ponieważ gradówka ich nie daje. Często można zaobserwować biały guzek albo guzek o zabarwieniu czerwono-żółtym. W trakcie rozwoju choroby dochodzi do zaczerwienienia obszaru objętego gradówką. Czasami może dochodzić do zmiany ostrości widzenia oraz wystąpienia pierwszych objawów bólowych. Podsumowując, najczęściej występującymi objawami chorobowymi są: 

1.    Występowanie bólu w okolicy powieki np. przy mruganiu 
2.    Zaczerwienienie 
3.    Obrzęk powieki 
4.    Wrażenie występowania ciała obcego pod powieką 
5.    Nadwrażliwość na światło 
6.    Łzawienie oka 
7.    Pogorszenie widzenia
8.    Pojawienie się guzka 

Rozpoznanie i leczenie gradówki 

Okuliści nie mają żadnych problemów z rozpoznaniem gradówki na oku. Rozpoznanie u lekarza opiera się na wywiadzie medycznym, a następnie na wykonaniu badania oka w lampie szczelinowej. Na tej podstawie stawia się diagnozę i wtedy też następuje wdrożenie odpowiedniego leczenia. Czasami, jeśli leczenie nie przynosi efektów – może być konieczne pogłębienie diagnostyki, na przykład o przeprowadzenie wymazu z powieki do badania bakteriologicznego. 
Najczęściej sposoby domowe radzą sobie świetnie z tym problemem np. ciepłe okłady czy masaże powiek, a także okłady z zielonej herbaty. Te sposoby sprawdzą się jednak tylko wtedy, kiedy nie doszło do powstania stanu zapalnego i kiedy problem nie jest wywołany bakteriami. Jeśli jednak się tak zdarzy, że przyczyną gradówki jest zakażenie albo wywiązał się już stan zapalny, najpewniej okulista zapisze odpowiedniego rodzaju preparaty lecznicze. Najczęściej są to maści ze sterydami albo zastosowanie antybiotykoterapii, a niekiedy krople do oczu. Ostatecznością w przypadku leczenia gradówki jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. 

Ważne jest leczenie gradówki, ponieważ jej nieleczenie może prowadzić do wystąpienia poważnych konsekwencji zdrowotnych. Utrzymywanie się stanu zapalnego może prowadzić do zaburzeń widzenia, a także rozwoju astygmatyzmu. 

Zapobieganie powstawaniu gradówki 

Żeby uniknąć wystąpienia u siebie gradówki – trzeba pamiętać o kilku istotnych punktach, takich jak: 

1.    Dbanie o prawidłową higienę oka 
2.    Odpowiednie wkładanie oraz wyjmowanie soczewek i przestrzeganie zapisów producenta w kwestii soczewek np. wyjmowanie ich po określonym czasie 
3.    Nawilżanie oka, jeśli widzimy, że tego potrzebuje 
4.    Ostrożny demakijaż okolic oka 
5.    Niestosowanie kosmetyków po terminie
6.    Unikanie dotykania oczu brudnymi rękami 
7.    Zdrowy tryb życia, który będzie wspierał system odpornościowy 
8.    Regularne czyszczenie brzegów powiek 

W przypadku gradówki, jak wielu innych chorób, zdecydowanie lepiej jest zapobiegać aniżeli leczyć, dlatego dostosowanie się do zasad higieny oka jest niesamowicie ważne. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Mikołaj Michalski