Niedobór kwasu foliowego. Przyczyny oraz objawy

Kwas foliowy jest niezwykle ważną witaminą, która pozwala na poprawne funkcjonowanie organizmu. Wspomaga pracę takich układów jak układ nerwowy, krwionośny czy odpornościowy. Jego niedobór, szczególnie w diecie kobiet ciężarnych, może być naprawdę groźny dla płodu. Czym dokładnie jest kwas foliowy, jakie są objawy jego niedoboru oraz w jaki sposób można go pozyskać z pożywienia? 

Kwas foliowy – czym jest? 

Kwas foliowy to rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B, zwana najczęściej witaminą B9, ale również niekiedy mówi się o niej witamina B11. W śladowej ilości kwas foliowy produkowany jest w jelitach, ale do organizmu dostarczany jest głównie z pożywieniem albo za pomocą suplementów diety. Jego rola w organizmie jest bardzo znacząca – kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego działania układu nerwowego, krwionośnego oraz odpornościowego. Wspomaga również komórki intensywnie się dzielące np. tkanki płodu, dlatego tak ważna jest dla kobiet w ciąży. Również, jeśli chodzi o płodność, to kwas foliowy jest niesamowicie ważny. Niedobór kwasu foliowego może być naprawdę niebezpieczny. 

Przyczyny niedoboru kwasu foliowego 

Niedobór witaminy B9 najczęściej obserwuje się u osób otyłych, kobiet w ciąży, a także osób starszych i chorujących na niektóre choroby np. nowotworowe. Są to jedne z przyczyn powstawania niedoborów kwasu foliowego. Ale wyróżnia się również inne czynniki, które mogą doprowadzać do takiego stanu. Są to między innymi: 

1.    Palenie tytoniu 
2.    Spożywanie alkoholu 
3.    Przyjmowanie niektórych leków np. środków antykoncepcyjnych czy antybiotyków 
4.    Zbyt częste korzystanie z solarium 
5.    Ciąża 
6.    Niemowlęta 
7.    Schorzenia układu pokarmowego 
8.    Uboga dieta 
9.    Niedobór witaminy C oraz żelaza 

Kwas foliowy – objawy niedoboru 

Niedobór kwasu foliowego może mieć różnego rodzaju skutki. Najczęstszymi objawami, które mogą wskazywać na to, że mamy problem z niedoborem kwasu foliowego są między innymi: 

1.    Zaburzenia mowy oraz wzroku 
2.    Mrowienie oraz drętwienie kończyn
3.    Pogorszenie nastroju
4.    Zaburzenia pamięci 
5.    Problemy z koncentracją 
6.    Niestabilność chodu 
7.    Bóle głowy 
8.    Bladość 
9.    Owrzodzenia w jamie ustnej 
10.    Przebarwienia na płytce paznokcia 
11.    Osłabienie oraz zmęczenie 
12.    Skrócenie oddechu 

Niedobór kwasu foliowego może również prowadzić do powstania niektórych zaburzeń, takich jak: 

1.    Niedokrwistość 
2.    Osteoporoza 
3.    Zaburzenia układu pokarmowego
4.    Choroby układu krążenia 
5.    Wady płodu 
6.    Poronienia 

Jak widać – bardzo ważne jest uważanie na odpowiednią podaż kwasu foliowego w organizmie, bo niektóre z objawów mogą być bardzo poważne i obciążające na co dzień, a ponadto mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jak wygląda diagnozowanie oraz leczenie niedoboru kwasu foliowego?

Niedobór kwasu foliowego w ciąży 

Szczególnie groźny jest niedobór kwasu foliowego w ciąży. To jeden z najważniejszych składników diety ciężarnej – warto dostarczać go z pożywienia, ale również suplementować. Nieprawidłowe stężenie witaminy w organizmie może prowadzić do przedwczesnego porodu, ale również do wielu zaburzeń, takich jak: 

1.    Bezmózgowie
2.    Rozszczep kręgosłupa
3.    Przepuklina mózgowa 
4.    Przepuklina rdzenia kręgowego. 

Niezwykle ważne jest więc regularne badanie poziomu witaminy B9 i dbanie o jej suplementację w okresie ciąży oraz karmienia piersią. 

Diagnozowanie oraz leczenie niedoborów witaminy B9

Jeśli zauważamy u siebie niepokojące objawy – koniecznie powinniśmy zgłosić się do lekarza. Wystarczy kontrola u lekarza internisty, który powinien skierować nas na badania z krwi. Do takiego badania przystępuje się na czczo, aby wynik był jak najbardziej wiarygodny. Po uzyskaniu wyników powinniśmy zgłosić się ponownie do lekarza w celu interpretacji wyników. Jeśli okaże się, że faktycznie mamy niedobory – konieczne będzie nie tylko zmienienie swojej diety, aby dostarczać tej witaminy jak najwięcej z pożywienia, ale konieczne może okazać się również przyjmowanie suplementów kwasu foliowego. 
Szacuje się, że konieczne jest dostarczanie kwasu foliowego mniej więcej w granicach od 180 do 200 µg witaminy B9 na dobę. Dla kobiet ciężarnych może to jednak wzrastać nawet trzykrotnie. Dlatego ważne jest konsultowanie się z lekarzem, bo to on najlepiej dobierze odpowiednią dawkę do suplementowania w zależności od stanu zdrowia, wyników badań oraz wielu innych czynników. 

Kwas foliowy – gdzie znajdziemy go w pokarmie? 

Kwas foliowy znajdziemy w wielu produktach spożywczych – szczególnie w warzywach. Żeby móc przyswoić go jak najwięcej to dobrze jest przygotowywać je na wpół surowo. Głównymi źródłami kwasu foliowego w diecie są między innymi: 

1.    Jarmuż 
2.    Szpinak 
3.    Wątróbka 
4.    Biała fasola 
5.    Brukselka
6.    Pietruszka
7.    Awokado 
8.    Szparagi 
9.    Żółtko 
10.    Drożdże 
11.    Brokuły 
12.    Ser 
13.    Maliny
14.    Pomarańcze

Kwas foliowy można również dostarczać do organizmu za pomocą orzechów czy ziaren słonecznika, ale w znacznie mniejszej ilości niż w produktach, które zostały wymienione wyżej. 
Kwas foliowy ciężko jest przedawkować, ale warto mieć to na uwadze. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik