Wirus HIV. Objawy oraz przyczyny zakażenia

Wirus HIV to wirus, który uszkadza komórki układu odpornościowego człowieka. Jego pełna nazwa to Human Immunodeficiency Virus, czyli wirus niedoboru odporności. HIV z biegiem czasu niszczy coraz więcej komórek i z czasem organizm nie jest w stanie wybronić się nawet z najprostszych i najmniej skomplikowanych infekcji. Powikłania chorobowe często prowadzą do rozwinięcia się AIDS, który jest zwany zespołem nabytego niedoboru odporności. Obecnie istnieją dwa rodzaje HIV, które występują w różnych częściach świata. 

Czym jest HIV? 

HIV, czyli Human Immunodeficiency Virus, to wirus, który powoduje poważne oraz przewlekłe zakażenie, które niemal bezobjawowo rozwija się przez wiele lat i ostatecznie doprowadza do poważnego upośledzenia układu odpornościowego. Brak interwencji farmakologicznej w ciągu około 8 lat może prowadzić do rozwoju AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru odporności. Co to dokładnie oznacza? To, że z pozoru bardzo niegroźna infekcja może doprowadzić nawet do śmierci. Wirus HIV został wyizolowany w 1981 roku w Stanach Zjednoczonych. Pierwszymi opisanymi przypadkami byli homoseksualni mężczyźni, narkomani oraz chorzy na hemofilię. 
Obecnie istnieją dwa rodzaje HIV – jeden z nich, HIV-1, jest najczęściej kojarzony z występowaniem na całym świecie, a głównie w Stanach Zjednoczonych. Z Kolei HIV-2 jest rzadki i najczęściej ograniczony do południowej Azji oraz obszarów zachodniej Afryki. 

Przyczyny zakażenia HIV 

Zakażenie wirusem HIV wymaga kontaktu z zainfekowaną krwią, nasieniem lub wydzieliną z pochwy. Substancje, aby dostać się do tego organizmu, muszą znaleźć drogę. Najczęściej zdarza się to w wyniku poniższych sytuacji: 

1.    Kontakt seksualny – oralny lub analny z zakażonym partnerem 
2.    Niesterylne narzędzia medyczne 
3.    Transfuzja krwi – w krajach wysoko rozwiniętych ryzyko zakażenia w ten sposób jest niewielkie, ponieważ każdy dawca jest sprawdzany pod kątem występowania wirusa HIV. Ryzyko jest zdecydowanie wyższe w krajach słabiej rozwiniętych 
4.    Ciąża, poród oraz karmienie piersią – matki mogą przekazać wirusa HIV swoim dzieciom. Leczenie prowadzone w trakcie ciąży znacznie zmniejsza ryzyko. Jeśli kobieta jest świadoma tego, że jest zarażona i odpowiednio się leczy, to szanse na urodzenie zdrowego dziecka to prawie 99%. 

Wirus HIV – objawy 

W samych Stanach szacuje się, że około 2 miliony ludzi żyje z wirusem HIV, a jeszcze więcej pozostaje nieświadomych swojego zakażenia. W Polsce liczba ta jest znacznie mniejsza – głównie ze względu na szeroką edukację oraz powszechność badań. Objawy zakażenia są różne i zależą od etapu choroby. Ostra infekcja wirusem HIV objawia się często jak grypa, ale z kolei zespół nabytego niedoboru odporności, czyli AIDS, to całkowite osłabienie organizmu. Objawy te kształtują się w następujący sposób: 

1.    Ostra infekcja wirusem HIV – występuje w ciągu od dwóch do czterech tygodni od zakażenia i cechuje się wysoką gorączką, wysypką oraz bólami mięśni czy głowy. Podczas tej fazy poziom wirusa HIV w płynach ustrojowych jest bardzo wysoki. Wczesne leczenie, na tym etapie, może poprawić zdrowie w dłuższej perspektywie. 
2.    Przewlekła infekcja HIV – na tym etapie często nie ma żadnych objawów. Wirus jednak namnaża się we krwi, ale na niższym poziomie niż w ostrym przebiegu. Ten etap może trwać latami. Przyjmowanie leków na HIV może pozwolić dłużej cieszyć się względnym zdrowiem. 
3.    AIDS, czyli zespół nabytego niedoboru odporności – każda infekcja na tym etapie może być groźna dla zdrowia. 

Diagnozowanie oraz leczenie wirusa HIV 

Epidemia HIV w latach 80 była trudna do opanowania i w tamtym czasie było przekonanie, że to wyrok śmierci. Dzisiaj, po wielu latach zmian w medycynie, już tak nie jest, bo w tej kwestii powstało wiele rozwiązań i leków. Zanim jednak przejdziemy do leczenia – trzeba wiedzieć, w jaki sposób można diagnozować HIV. Test na HIV można wykonać w niemalże każdym laboratorium na terenie Polski. Czasami jednak sam test to za mało i konieczne może okazać się wykonanie morfologii, a także prób wątrobowych. 
Jeśli okaże się, że chory ma problem właśnie z zakażeniem HIV – konieczne będzie wdrożenie leczenia, a na tym etapie liczy się czas.
Głównym leczeniem, które stosuje się w przypadku wirusa HIV, jest terapia antyretrowirusowa, ale aby odpowiednio ją zaplanować, konieczne jest wykonanie oznaczeń np. poziomu wiremii HIV RNA czy allelu układu HLA B*5701. Głównym celem jest wdrożenie takiego leczenia, które pozwoli na niewykrywalność wirusa podczas testów, co nazywa się supresją wirusa. Nie oznacza to jednak, że wirusa nie ma, ale że jest go na tyle mało, że organizm poradzi sobie z różnego rodzaju infekcjami. 

Ile można żyć z HIV? 

Jeśli wirus HIV został szybko wykryty i wdrożono leczenie odpowiednio szybko – jest spora szansa na supresję wirusa i długie życie we względnym zdrowiu. Jeśli jednak nie dojdzie do leczenia, wirus nie zostanie wykryty albo podejście będzie ogólnie bagatelizujące – szacuje się, że choremu zostaje wtedy około 8-10 lat życia. 

Wirus HIV – profilaktyka. Jak uniknąć zakażenia? 

Jedynym sposobem na zminimalizowanie ryzyka zakażenia HIV jest unikanie ryzykownych zachowań, do których zalicza się między innymi: 

1.    Używanie zabezpieczenia podczas kontaktów seksualnych 
2.    Unikanie wykonywania zabiegów kosmetycznych czy tatuaży w miejscach o nieznanej renomie 
3.    Ograniczenie liczby partnerów seksualnych 
4.    Zachowanie ostrożności podczas kontaktu z jakimikolwiek płynami ustrojowymi oraz materiałami biologicznymi nieznanego pochodzenia 

Jeśli podejrzewamy, że mimo to doszło u nas do zakażenia wirusem HIV – konieczne jest zgłoszenie się do lekarza, wykonanie badań i w razie konieczności, zastosowanie leczenia. Warto również wykonać badanie na HIV profilaktycznie, nawet jeśli nie dopuszczamy się ryzykownych zachowań. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Mikołaj Michalski