Niepłodność. Czym jest? Czym różni się od bezpłodności

Wiele osób terminów „niepłodność” oraz „bezpłodność” używa wręcz zamiennie. Nie jest to jednak jeden i ten sam problem. Niepłodność to zaburzenie, które można odwrócić, w odróżnieniu od wspomnianej bezpłodności. Obecnie niepłodność zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, jako że skala problemu już jest duża, a ciągle rośnie. O występowaniu niepłodności można powiedzieć wtedy, kiedy kobieta przez 12 miesięcy regularnie współżyje w celu zajścia w ciążę, a do zapłodnienia nie dochodzi. Niepłodność może dotyczyć zarówno kobiety, jak i mężczyzny. 

Niepłodność – charakterystyka problemu 

Niepłodność jest sytuacją, w której kobieta odbywająca regularne stosunki przez okres 12 miesięcy, nie zachodzi w ciążę, nie stosując przy tym żadnych metod antykoncepcji. Szacuje się, że około 10-20% partnerów w wieku reprodukcyjnym mierzy się z problemem, jakim jest niepłodność. W Polsce to około miliona osób. W związku z rosnącym problemem z zajściem w ciążę WHO wpisało to zaburzenie na listę chorób cywilizacyjnych. Problemy z płodnością mogą objawiać się w sposób dwojaki: nie tylko jako niemożność zajścia w ciążę, ale również jako problem z utrzymaniem i donoszeniem ciąży. 

Przyczyny niepłodności 

Ponieważ niepłodność może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, to powodów niepłodności może być wiele. Niektóre elementy są dla obu płci wspólne: nadużywanie alkoholu, narkotyków czy papierosów może prowadzić do niepłodności, tak samo jak choroby zapalne narządów płciowych czy choroby nowotworowe. Istnieją jednak również przyczyny, które są charakterystyczne dla jednej i konkretnej płci. W przypadku mężczyzn przyczynami niepłodności mogą być: 

1.    Zaburzenia przedjądrowe, czyli np. czynniki środowiskowe czy zaburzenia hormonalne 
2.    Zaburzenia jądrowe – wrodzone, czyli zaburzenia w budowie jąder albo nabyte, takie jak urazy czy niedokrwienie
3.    Zaburzenia zajądrowe – zaburzenia transportu nasienia czy problemy z drożnością nasieniowodów
4.    Zaburzenia seksualne, o których mówimy wtedy, gdy dochodzi do braku wzwodu czy braku wytrysku 

U kobiet to z kolei: 

1.    Zaburzenia jajeczkowania 
2.    Hiperprolaktynemia 
3.    Zespół policystycznych jajników 
4.    Niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa nabyta 
5.    Niewydolność jajników
6.    Wrodzone lub nabyte wady macicy, taki jak np. zespół Ashermana 
7.    Patologie macicy np. mięśniaki czy polipy, a także endometrioza

Wśród przyczyn niepłodności wskazuje się również niepłodność idiopatyczną, czyli taką, która nie jest określona. Oznacza to, że wielu osobom mimo regularnego współżycia nie dochodzi do zapłodnienia, a sama przyczyna pozostaje nieuchwytna. 

Diagnozowanie niepłodności 

Żeby móc cokolwiek zrobić – należy zdiagnozować problem. Diagnozą w takim przypadku zajmuje się wtedy, kiedy:

1.    Kobieta do 35. roku życia, mimo regularnego współżycia przez okres 12 miesięcy, nie zachodzi w ciążę,
2.    Kobieta po 35. roku życia, mimo regularnego współżycia przez okres 6 miesięcy, nie zachodzi w ciążę 
3.    Po 40 roku życia, kiedy lekarz uzna, że konieczne jest przeprowadzenie badań lub znajdzie nieprawidłowości w badaniu fizykalnym. 

Każda diagnostyka powinna być przeprowadzana przez lekarza i obejmować wywiad, ale również wszelkiego rodzaju badania, między innymi badania ginekologiczne, USG, badania laboratoryjne. Jeśli okaże się, że u kobiety wszystko jest poprawnie – konieczne jest wysłanie na badania swojego partnera, u którego powinno sprawdzić się narządy płciowe, a także wykonać badanie nasienia. Równie ważne w ich przypadku jest wykonanie badań genetycznych oraz endokrynologicznych. 

Leczenie niepłodności 

Diagnoza niepłodności dla wielu osób może być bardzo stresująca i nieprzyjemna – szczególnie kiedy komuś zależy na tym, aby w ciążę zajść. Warto jednak mieć na uwadze, że stres również nie sprzyja przy niepłodności. Całe szczęście niepłodność da się odwrócić – chociażby lecząc przyczynę problemu. Ważne jest stymulowanie owulacji, ustabilizować nieprawidłowości hormonalne czy leczenie farmakologiczne. Wszystko tak naprawdę zależy czy problem niepłodności dotyczy zarówno kobiety, jak i mężczyzny, tylko jednego z nich i jaka jest dokładna przyczyna problemu. 
Również jedną z metod w przypadku niepłodności, w takich przypadkach jak np. uszkodzenie jajowodów, endometriozy czy jakiegoś innego, poważniejszego problemu, jest metoda in-vitro (IVF), na którą decyduje się coraz więcej par pragnących mieć potomstwo. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Darya Andreichuk