Echo serca. Co to za badanie i kiedy się je wykonuje?

Echo serca, a dokładniej echokardiogram serca, jest badaniem, które pozwala lekarzowi na dokładne obejrzenie struktury serca i na ocenę przepływu krwi w sercu oraz dużych naczyniach. Echo serca jest badaniem bezpiecznym i nieinwazyjnym, dlatego nie ma do niego przeciwwskazań. Co istotne – może być wykonywane wielokrotnie, kiedy zachodzi taka potrzeba. Czym dokładnie jest to badanie i w jakich sytuacjach konieczne jest jego wykonanie? 

Czym jest badanie echokardiograficzne serca? 

Echokardiografia serca to badanie obrazowe, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe. Mają one za zadanie pokazać poszczególne części serca oraz umożliwia ocenę funkcjonowania jam i zastawek serca. Głowica aparatu emituje ultradźwięki, czyli fale dźwiękowe u dużej częstotliwości, które niesłyszalne są dla ludzkiego ucha. Na podstawie powracających do głowicy ultradźwięków odbitych od tkanki powstaje obraz, który nazywa się właśnie echem serca. Można zapisać go zarówno na papierze, jak i w formie wideo. Badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne, a także całkowicie bezpieczne – dlatego nie ma przeciwwskazań do jego wykonania i można robić to wielokrotnie.
Dzięki temu możliwe jest:

1.    Ocenienie budowy serca i naczyń krwionośnych, co umożliwia wykrycie ewentualnych wad serca 
2.    Sprawdzenie pracy mięśnia sercowego
3.    Zweryfikowanie prawidłowości pracy zastawek serca 
4.    Zmierzenie parametrów opisujących pracę serca 
5.    Ocenienie przepływu krwi w obrębie przedsionków oraz komór serca, dużych naczyń sercowych i wieńcowych 

Echo serca – kiedy się wykonuje? 

Echo serca wykonuje się u osób, które zgłaszają się do kardiologa z bólami w klatce piersiowej oraz dusznościami. Takie badanie świetnie radzi sobie z wykluczeniem lub potwierdzeniem przyczyny. Echokardiograficzne badanie serca jest również wskazane w przypadku:

1.    Nadciśnienia tętniczego
2.    Choroby wieńcowej
3.    Przebytego zawału serca
4.    Wad serca 
5.    Migotania przedsionków
6.    Zaburzeń rytmu serca 

Przeciwwskazania do wykonania badania 

Chociaż wspomnieliśmy o tym, że badanie jest nieinwazyjne i nie ma w zasadzie przeciwwskazań do jego wykonania, to są ekstremalne sytuacje, które przekreślają niektórych pacjentów. Należą do nich m.in.:

1.    Żylaki przełyku
2.    Pęknięcie przełyku
3.    Uchyłki przełyku
4.    Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa, które ograniczają ruchomość
5.    Zapalenie lub przepuklina przełyku 

Czasami takie badanie wykonuje się również w przypadku innych chorób, np. wskazane jest, aby osoby z cukrzycą lub chorujące na nowotwór, co jakiś czas wykonywały to badanie. Często kieruje się na takie badanie pacjentów przed planową operacją. 

Echokardiografia serca – jak się przygotować? 

Nie trzeba szczególnie przygotowywać się do echa serca. Nie ma w tym przypadku czy jest się na czczo, czy robi się to badanie rano czy po południu, i nie ma też żadnego zalecenia w kwestii diety, którą należałoby stosować, żeby wykonać badanie. Bardzo możliwe, że w przypadku innego rodzaju echokardiografii – lekarz może wskazać pacjentowi, że powinien odstawić niektóre leki albo że musi być na czczo. To jednak każdorazowo określi lekarz ze swoim pacjentem. Warto do takich zaleceń się zastosować, żeby badanie wyszło miarodajnie. 

Echo serca – przebieg badania

Samo badanie zazwyczaj trwa od 15 do 30 minut, ale tak naprawdę wiele zależy od tego, jakiego rodzaju echo serca wykonujemy. I tak echokardiografia przezklatkowa i ta z dopplerem trwa od 15 do 30 minut, echo serca przełykowe to czas około 10-15 minut, a echo serca obciążeniowe może trwać nawet do godziny. 
Samo badanie wygląda tak, że pacjent kładzie się na lewym boku z lewą ręką pod głową, a prawą układa wzdłuż ciała. Następnie do klatki piersiowej osoba wykonująca badanie przykłada głowicę ultradźwiękową z żelem, dociska ją, a następnie porusza, aby uzyskać jak najlepszy wynik. W niektórych sytuacjach konieczne jest podanie kontrastu. Obrazy z badania są zapisywane w formie papierowej albo nagrań wideo lub zdjęć, aby móc to wszystko później ze sobą porównać. 

Echo serca – co robić po badaniu?

Tak naprawdę nie ma żadnych zaleceń po wykonaniu echokardiografii serca, chyba że było one wykonywane metodą przezprzełykową. Wtedy należy spodziewać się bólu gardła, suchości i zabronione jest spożywanie alkoholu przez 24 godziny. Jeśli objawy się nasilają, zaczynamy mieć problemy z mówieniem lub duszności – prawdopodobnie mamy problem z powikłaniami po badaniu i konieczna będzie konsultacja z lekarzem. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik