Audiometria tonalna. Co to jest? Przebieg, przygotowanie do badania

Audiometria tonalna (z ang. Pure Tone Audiometry) to jedno z najczęstszych badań słuchu, jakie wykonuje się pacjentom, którzy zgłaszają się z problemami ze słuchem do gabinetu lekarza. To badanie szybkie, nieinwazyjne oraz całkowicie bezbolesne. Dzięki niemu lekarz może ocenić, czy istnieje niedosłuch, a także, w jakim stopniu i rodzaju występuje. Audiometria jest zaliczana do profilaktycznych badań, które warto wykonywać u siebie przynajmniej raz na dwa lata, a jeśli zachodzi taka potrzeba – nawet raz w roku. Czym dokładnie jest to badanie i jak przebiega? Czy trzeba się specjalnie przygotować do wykonania tego badania? 

Audiometria – co to za badanie? 

Audiometria to jedno z narzędzi diagnostycznych, które pozwala na wczesne i dokładne wykrycie problemów ze słuchem. Całe badanie polega na wykorzystaniu specjalnego urządzenia, które nazywa się audiometrem, które generuje dźwięki w bardzo szerokim zakresie częstotliwości, które jest przesyłane za pomocą słuchawek do uszu badanej osoby. Pozwala to sprawdzić stan narządu oraz wykryć nieprawidłowości w zmyśle słuchu. Wyniki są przedstawiane w formie audiografów – są to krzywe, które pokazują w sposób obrazowy, czy występują ubytki słuchu. 

Wskazania do wykonania audiometrii 

Jest wiele wskazań do tego, aby wykonać audiometrię tonalną. Kiedy zgłaszamy się do lekarza np. z szumami usznymi czy zawrotami głowy, ten najprawdopodobniej zasugeruje nam, że takie badanie może okazać się konieczne. Co istotne – audiometrię warto wykonywać w ramach profilaktyki, przynajmniej raz na dwa lata, a jeśli jest taka możliwość to nawet raz w roku. Wskazaniami do wykonania audiometrii są: 

1.    Szumy uszne 
2.    Problemy ze zrozumieniem słów mówionych 
3.    Zwiększanie głośności telewizora czy radia 
4.    Głośniejsze mówienie, na które zwracają nam uwagę osoby z naszego otoczenia
5.    Problemy z rozróżnianiem dźwięków
6.    Problemy ze słyszeniem różnych głośności
7.    Trudności w słyszeniu szeptu 
8.    Trudności z koncentracją 
9.    Przebyte zapalenie ucha zewnętrznego lub środkowego 

Prawdopodobnie lekarz zleci nam takie badanie również wtedy, kiedy doznaliśmy układu głowy, który mógłby doprowadzić do ubytku słuchu. 

Przeciwwskazania do wykonania audiometrii 

Istnieje również szereg przeciwwskazań, czyli sytuacji, w których laryngolog nie zaproponuje nam badania audiologicznego. Zalicza się do tego: 

1.    Urazy uszu
2.    Aktywny ostry stan zapalny ucha
3.    Obecność ciała obcego w uchu 
4.    Zaburzenia psychiczne, które uniemożliwiają porozumienie się na linii lekarz-pacjent
5.    W wielu przypadkach nie rekomenduje się wykonania badania słuchu u dzieci poniżej 7. roku życia
6.    Nie rekomenduje się również wykonania badania u osób z dużą niepełnosprawnością intelektualną

Dwa ostatnie przypadki wyróżnia się, ponieważ w audiometrii jednym z elementów badania jest konieczność naciśnięcia przycisku, który trzyma w dłoni. Możliwe jest, że dziecko nie będzie rozumiało, kiedy należy to zrobić – ta sama sytuacja może dotyczyć osób dotkniętych niepełnosprawnością. 

Audiometria – przebieg badania

Badanie audiometryczne wykonuje się w wytłumionym miejscu, jakim jest wyizolowana kabina – tak, aby głosy z zewnątrz nie utrudniły skupienia się na odbiorze dźwięków. W badaniu, jak już wspomnieliśmy, wykorzystuje się audiometr. Aparat wykorzystuje tony o różnych częstotliwościach, które są przesyłane do pacjenta na słuchawki, które zakłada przed rozpoczęciem badania. Przypominają one zwykłe słuchawki, ale emitują dźwięki dużo precyzyjniej. Do ręki badanego wkłada się pilot i jego zadaniem jest wciskanie przycisku w odpowiedzi na usłyszane dźwięki. Lekarz przed badaniem dokładne wyjaśni pacjentowi, kiedy i w jakich sytuacjach należy go użyć. Audiometrię wykonuje się oddzielnie na lewe oraz prawe ucho. Całe badanie trwa do około 20 minut. Od razu po badaniu dostaje się wynik, w formie wykresu, który należy zanieść do laryngologa w celu interpretacji. Jeśli wszystko jest w porządku – na tym całość się kończy. Jeśli jednak lekarz laryngolog znajdzie nieprawidłowości, to dobierze sposób leczenia lub skieruje do dalszej diagnostyki do audiologa.

Przygotowanie do badania audiometrycznego 

Badanie audiometryczne nie wymaga specjalnego przygotowania – można zgłosić się na nie o dowolnej porze, nie trzeba też odstawiać żadnych leków. Warto przełożyć wizytę, jeśli zauważamy u siebie pierwsze objawy przeziębienia lub jesteśmy w trakcie chorób, do których dochodzi w obrębie ucha. Konieczna jest wcześniejsza wizyta u laryngologa (ale o tym zapewne wie większość osób, bo na audiometrię konieczne jest skierowanie, jeśli badanie wykonujemy na NFZ). Warto również wyczyścić uszy przed badaniem. Jeśli nie jest to nasze pierwsze badanie – dobrze jest zabrać ze sobą poprzedni wynik. 

Jakie choroby wykrywa audiometria? 

Audiometria na podstawie wyników badań może określić, z jakimi ubytkami słuchu zmaga się pacjent. Wiadomo też, w jakim obszarze dochodzi do niedosłuchu, co pozwala określić, jaki może być powód tego problemu. Wyróżnia się m.in. ubytek przewodzeniowy, mieszany lub odbiorczy. Czasami niedosłuch może być już po prostu silnie związany z wiekiem. 

Rodzaje audiometrii

Chociaż tutaj piszemy o najczęściej występującym rodzaju audiometrii – nie jest to jedyny jej rodzaj. Oprócz samej audiometrii tonalnej wyróżnia się również:

1.    Audiometrię mowy – badanie, które polega na prezentowaniu pacjentowi słów o różnym natężeniu dźwięku, a podczas całej procedury osoba badana ma powtarzać zasłyszane głosy, sylaby oraz słowa 
2.    Audiometrię impedancyjną – ten rodzaj polega na ocenie drożności ucha środkowego, a dokładniej na pomiarze ciśnienia, zmierzeniu reakcji mięśnia strzemiączkowego oraz napięcia błony bębenkowej na dźwięk
3.    Audiometria elektrofizjologiczna – ten rodzaj skupia się na rejestracji reakcji nerwowych, które są wywoływane przez konkretne dźwięki 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik