Niedobór magnezu. Objawy, przyczyny oraz sposoby leczenia

Magnez to jeden z pierwiastków, którego każdy z nas potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. W naszym organizmie pełni on niezwykle ważne role. Nierzadko jednak zdarza się, że przez nieodpowiednie nawyki żywieniowe, czynniki zewnętrzne oraz życie w biegu dochodzi do niedoborów tego pierwiastka, a co się z tym wiąże – do szeregu mniej lub bardziej poważnych chorób oraz schorzeń. Jakie funkcje pełni magnez w diecie, jak dochodzi do jego niedoborów i jakie mogą być tego skutki? 

Magnez — funkcje w organizmie 

Magnez jest jednym z kluczowych makroelementów, którego potrzebujemy do prawidłowego funkcjonowania. Potrzeby organizmu na ten pierwiastek przekraczają często 100 mg dziennie (dla dorosłego człowieka jest to nawet ponad 300 mg). Zapotrzebowanie na magnez naturalnie zmienia się w zależności od płci, wieku, stanu zdrowia i kilku innych czynników, ale jak widać – potrzebujemy go całkiem sporo. Rola magnezu jest nieoceniona – bierze on udział w wielu procesach metabolicznych, a także pełni szereg funkcji, które związane są między innymi z przewodnictwem nerwowym, syntezą białek, a to zaledwie garstka tego, do czego przyczynia się magnez w naszym ciele. Jego najważniejsze zadania to między innymi: 

1.    Ochrona przed tworzeniem się zakrzepów
2.    Katalizowanie reakcji w szlaku oddechowym
3.    Regulacja ciśnienia tętniczego krwi
4.    Uczestniczenie w procesie skurczu komórek mięśnia sercowego
5.    Regulacja poziomu glukozy we krwi 
6.    Wpływ na układ nerwowy
7.    Wsparcie dla funkcjonowania wątroby
8.    Wspomaganie syntez kwasów nukleinowych oraz stabilizowanie ich struktury

Kiedy więc dochodzi do niedoboru magnezu, zwanego hipomagnezemią, całe działanie organizmu zostaje wystawione na próbę. W jaki w ogóle sposób dochodzi do niedoborów i jakie mogą być tego objawy? 

Normy dzienne 

Normy dla każdego mogą być różne – wszystko to zależy od wieku, stylu życia, poziomu niedoboru i wielu innych czynników. Przyjmuje się jednak, że średnie zapotrzebowanie na magnez wynosi:

1.    Dla kobiet pomiędzy 19. a 30. rokiem życia zaleca się przyjmowanie 225 mg na dobę, a powyżej 30 roku życia zaleca się przyjmowanie do 265 mg na dobę 
2.    Dla mężczyzn pomiędzy 19. a 30. rokiem życia zaleca się przyjmowanie 330 mg na dobę, a powyżej 30 roku życia nawet do 350 mg na dobę 

Przyczyny niedoboru magnezu 

Przyczyn niedoboru magnezu może być naprawdę bardzo dużo. Niektóre z nich wynikają ze stylu życia, a na inne mają wpływ różne czynniki środowiskowe, a także choroby przewlekłe. Do przyczyn niedoboru magnezu zalicza się więc: 

1.    Niewielką lub zbyt małą podaż magnezu w diecie, szczególnie przy spożywaniu produktów, które mogą mieć wpływ na jego wypłukiwanie się lub które utrudniają jego wchłanianie np. kawa, herbata, alkohol czy żywność wysokoprzetworzona
2.    Hiperkalcemia (zwiększone stężenie wapnia w surowicy)
3.    Hipokaliemia (zmniejszone stężenie potasu w surowicy)
4.    Zaburzenia odżywiania 
5.    Przyjmowanie niektórych leków np. moczopędnych czy psychotropowych
6.    Stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub intensywnej insulinoterapii
7.    Przewlekły stres
8.    Alkoholizm 
9.    Choroby jelit np. celiakia 
10.    Zaburzenia hormonalne 
11.    Kwasica metaboliczna 
12.    Niedoczynność przytarczyc
13.    Zaburzenia czynności cewek nerkowych 
14.    Wymioty, biegunki 

Jak widać, lista jest bardzo długa i nawet to nie jest jej koniec. Każdy ma indywidualną przyczynę wystąpienia niedoboru magnezu, którą to diagnozuje każdorazowo lekarz, przy pomocy badań z krwi. 

Niedobór magnezu — objawy

Skoro znane są przyczyny, które mogą prowadzić do niedoboru magnezu, warto również poznać objawy, które powinny nas zaniepokoić. Niedobory magnezu mogą być naprawdę bardzo mocno odczuwalne – wymienia się wśród nich problemy z koncentracją, stałe odczuwanie zmęczenia oraz nerwowość. Braki magnezu mogą doprowadzić również do problemów z układem pokarmowym. Często wiele objawów jest ignorowanych, ponieważ w żaden sposób nie łączymy ich z problemami z niedoborem magnezu. A niedostateczny poziom magnezu w organizmie może prowadzić do szeregu nieprawidłowości w funkcjonowaniu ciała, takich jak: 

1.    Zaburzenia czucia
2.    Osłabienie mięśni
3.    Drętwienie oraz mrowienie kończyn
4.    Zmniejszenie ruchliwości plemników
5.    Osłabienie paznokci oraz wypadanie włosów
6.    Zaburzenia krążenia oraz funkcji serca
7.    Pogorszenie się kondycji skóry 
8.    Wrażliwość na stres
9.    Nerwowość 
10.    Problemy ze wzrokiem 
11.    Wzmożona podatność na złamania kości 
12.    Zaburzenia miesiączkowania 
13.    Skłonność do stanów depresyjnych
14.    Zwiększenie ryzyka udaru mózgu oraz zachorowania na cukrzycę typu 2

Chociaż część z tych objawów może być nietypowych – warto mimo wszystko zwrócić na nie uwagę i zgłosić się do lekarza, jeśli zaczynają nabierać na sile. 

Diagnozowanie niedoboru magnezu 

W celu oceny poziomu magnezu we krwi ważne jest znalezienie przyczyn, które do tego doprowadziły. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie stężenia magnezu we krwi. Jeśli faktycznie mamy do czynienia z niedoborami magnezu, musimy znaleźć powód, który do tego doprowadził. Ważne jest więc przyjrzenie się swojej diecie, ale również wykonanie dodatkowych badań, na przykład sprawdzenie innych elektrolitów, a także przeprowadzenie gazometrii i EKG. To pozwoli nam na znalezienie konkretnej przyczyny problemu. 

Leczenie w niedoborze magnezu 

Jeśli faktycznie okaże się, że mamy problem z niedoborem magnezu i znajdziemy przyczynę – lekarz wdroży odpowiednie leczenie, które zależne jest od tego, co dokładnie jest problemem. Najważniejsza jest eliminacja źródła niedoboru magnezu. Jeśli niedobór jest łagodny, to ważne jest wprowadzenie do diety produktów bogatych w magnez i, w razie potrzeby, zastosowanie doustnych preparatów magnezu. W obliczu poważnych niedoborów – konieczne jest zastosowanie terapii dożylnej. Ważne jest także zadbanie o podaż witaminy B6, która wspomaga wchłanianie się magnezu. 
Istotne są również zmiany w stylu życia – ograniczenie sytuacji stresowych i spowolnienie swojej codzienności. 

Dieta w niedoborze magnezu 

Przede wszystkim powinniśmy wdrożyć do diety wiele składników, które bogate są w magnez. Są to między innymi warzywa liściaste, takie jak szpinak, jarmuż czy natka pietruszki. Równie ważne są kiełki zbóż, nasiona roślin strączkowych (np. soja, bób czy soczewica), banany, kukurydza, kakao, czekolada oraz wszelkiego rodzaju orzechy, ale również nasiona. Zaleca się także stosowanie dużych ilości produktów zbożowych z pełnego przemiału. 
Samo wprowadzenie tych produktów do diety nie gwarantuje sukcesu – istotne jest także zastosowanie u siebie błonnika pokarmowego, który wspiera wchłanianie się magnezu. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Ilona Walicka