Cukrzyca typu 2. Objawy, przyczyny oraz sposoby leczenia

Cukrzyca typu 2 została uznana obecnie za chorobę cywilizacyjną. Coraz częściej diagnozuje się ją, a do jej rozwoju przyczynia się głównie otyłość, ale również uwarunkowania genetyczne, ponieważ chorobę można także odziedziczyć. Podstawą leczenia jest przede wszystkim redukcja masy ciała, wprowadzenie zmian w swoim żywieniu, a także aktywność fizyczna. Małe zmiany mogą pomóc nam żyć z cukrzycą typu 2. Leczenie jednak jest niezwykle złożonym procesem, który wymaga współpracy między pacjentem a lekarzem. Czym właściwie jest cukrzyca typu 2 i czy ma cokolwiek wspólnego z cukrzycą typu 1? 

Cukrzyca typu 2 – co to za choroba? 

Cukrzyca typu 2 to inaczej cukrzyca insulinoniezależna. Często mówi się o niej również, że jest cukrzycą wieku dorosłego. Cukrzyca typu 2 należy do grupy chorób metabolicznych i charakteryzuje się występowaniem wysokiego poziomu glukozy we krwi, ale również opornością na insulinę. Ten typ cukrzycy uznawany jest już za chorobę cywilizacyjną, ze względu na to, że jest najbardziej powszechną chorobą przemiany materii. Szacuje się, że około 90% przypadków zachorowań na cukrzycę ogółem, to właśnie zachorowanie na cukrzycę typu 2. U ponad 80% pacjentów jest silnie skorelowana z otyłością. Cukrzyca typu 2 może dawać różne objawy, ale przede wszystkim – nieleczona może mieć bardzo poważne konsekwencje dla naszego zdrowia, a nawet życia. 

Przyczyny zachorowania na cukrzycę typu 2

Czynniki, które mogą doprowadzić do rozwoju choroby, to czynniki genetyczne oraz środowiskowe. W czynnikach genetycznych chodzi o dziedziczenie choroby, ale sprawa z czynnikami środowiskowymi jest nieco mocniej skomplikowana. Czynniki ryzyka, które mogą predysponować do rozwoju cukrzycy typu 2, są między innymi: 

1.    Nadciśnienie tętnicze 
2.    Otyłość lub nadwaga 
3.    Cukrzyca występująca w najbliższej rodzinie 
4.    Urodzenia dziecka o masie ciała wyższej niż 4000 g
5.    Przebyta cukrzyca ciążowa 
6.    Dyslipidemia 
7.    Choroby układu sercowo-naczyniowego
8.    Zespół policystycznych jajników 
9.    Mała aktywność fizyczna 
10.    Stwierdzenie stanu przedcukrzycowego 

Objawy cukrzycy typu 2

Przyczyny zachorowania są już znane – u każdego, naturalnie, mogą być inne. Jest jednak szereg objawów, które są dość charakterystyczne i powinny nas zmartwić, kiedy je u siebie zauważymy. Powinny być naszym katalizatorem do zgłoszenia się do lekarza, w celu sprawdzenia naszego stanu zdrowia. Dlatego objawy charakterystyczne, które powinny nas zaniepokoić, to między innymi: 

1.    Wielomocz 
2.    Wzmożone pragnienie
3.    Infekcje oraz stany zapalne narządów moczowo-płciowych 
4.    Zmęczenie i senność 
5.    Ogólne złe samopoczucie 
6.    Suchość skóry, a w konsekwencji zmniejszenie elastyczności, pękanie skóry czy świąd 
7.    Trudności w gojeniu się ran 

Powikłania w cukrzycy typu 2 

Nie można w tym miejscu nie wspomnieć o tym, do jakich problemów w późniejszym czasie może doprowadzić cukrzyca typu 2. Szczególnie taka, która nie jest leczona. Powikłania ostre oraz przewlekłe w cukrzycy typu 2 to między innymi: 

1.    Kwasica oraz śpiączka ketonowa
2.    Stan hiperglikemiczno-hipermolalny 
3.    Hipoglikemia polekowa
4.    Kwasica mleczanowa
5.    Mikroangiopatie, czyli zmiany w obrębie naczyń krwionośnych włosowatych, a także drobnych żył i tętniczek 
6.    Makroangiopatie – uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych, co prowadzi do m.in. zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu czy miażdżycy 

Dlatego tak ważne jest diagnozowanie problemu, ale przede wszystkim jego leczenie, jeśli wiemy, że chorobą, z jaką przyszło nam się mierzyć, jest cukrzyca typu 2. 

Diagnozowanie cukrzycy typu 2 

Cukrzyca może zostać zdiagnozowana przy pomocy szeregu badań laboratoryjnych. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego są jasne – w przypadku podejrzenia cukrzycy typu 2 konieczne jest zrobienie takich badań jak m.in. dwukrotne oznaczenie stężenia glukozy na czczo oraz doustny test obciążenia glukozą, czyli OGTT (krzywa cukrowa). To jednak nie koniec. Inne badania laboratoryjne, które trzeba zastosować, jeśli podejrzewamy, że powodem są zaburzenia gospodarki węglowodanowej, to między innymi:

1.    Oznaczenie insuliny i glukozy, aby wyliczyć wskaźnik insulinooporności HOMA-IR
2.    Insulina 
3.    Insulina po obciążeniu glukozą 

Jak można leczyć cukrzycę typu 2? 

Leczenie cukrzycy typu 2 to przede wszystkim zmiana całego swojego dotychczasowego stylu życia. To wprowadzenie do swojej codzienności aktywności fizycznej, ale również zmiana nawyków żywieniowych i zastosowanie terapii farmakologicznej. Obecnie na rynku wyróżnia się wiele leków przeciwcukrzycowych, które mogą pomóc w leczeniu cukrzycy. Mają one różne mechanizmy działania, ale wszystkie mają doprowadzić do opanowania problemu cukrzycy typu 2. Każdorazowo rodzaj leku dobierany jest przez lekarza. W cukrzycy typu 2 stosuje się między innymi insulinę, metforminę, pochodne sulfonylomocznika czy inhibitory DPP-4 albo SGLT-2. Najpopularniejsze leki na cukrzycę, po które sięga się najczęściej, bo mają wysoką skuteczność, to między innymi Metformax, Amaryl, Saxenda czy Ozempic, ale również Anvildis czy Trajenta. Podkreślamy jednak, że dobór leków jest zależny od lekarza. 

Dieta w cukrzycy typu 2

Bardzo ważne jest zastosowanie u siebie szeregu zmian związanych z dietą, jeśli okazuje się, że chorujemy na cukrzycę typu 2. Przede wszystkim ważna jest redukcja masy ciała, co wiąże się z deficytem kalorycznym. Inne zalecenia to między innymi: 

1.    Regularne spożywanie posiłków, co 3-4 godziny
2.    Komponowanie posiłków z uwzględnieniem zaleceń dietetycznych — to znaczy, że około pół talerza musi być zajmowane przez warzywa oraz owoce
3.    Owoce są mile widziane, ale w przypadku cukrzycy typu 2 jest istotne, aby spożywać ich nieco mniej niż warzyw. Mają one bowiem więcej cukrów prostych. Nie powinno nas to jednak przestraszać, bo odpowiednie zbilansowanie posiłku z owocami może dać dobry skutek np. owoce warto łączyć z białkami oraz tłuszczami, czyli na przykład jogurtem oraz orzechami 
4.    Zmiana produktów „jasnych” na „ciemne”, czyli zrezygnowanie z jasnego pieczywa i makaronu na rzecz ciemnych, ale również ograniczenie węglowodanów jako takich 
5.    Zastosowanie w diecie zdrowych tłuszczów 
6.    Ograniczenie spożywania (lub zrezygnowanie) produktów przetworzonych oraz bogatych w cukier 
7.    Jeśli chodzi o źródło białka, warto postawić na mięsa różnego rodzaju (ale chude), ale również na jajka, mleko czy nasiona roślin strączkowych. Ważne jest ograniczenie mięsa czerwonego do maksymalnie 500 g tygodniowo 

Jak już wspomnieliśmy – ważna jest również aktywność fizyczna, której nie należy pomijać, jeśli chcemy czuć się lepiej oraz przyspieszyć odchudzanie, co ma spore znaczenie w przypadku cukrzycy typu 2. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik