Choroba Cushinga (zespół Cushinga). Co to jest? Objawy, leczenie, przyczyny

Zespół Cushinga to zespół objawów, które wywołane są nadmiarem glikokortykosteroidów w organizmie. Występuje w formie zespołu endogennego, w którym to źródłem hormonów są nadnercza, ich guzy lub gruczolaki oraz w formie egzogennej, w której GKS są dostarczane do organizmu z zewnątrz, jako leki na rozmaite schorzenia. Czym dokładnie jest zespół Cushinga, w jaki sposób się objawia oraz jakie są przyczyny rozwoju tej choroby? 

Czym jest zespół Cushinga? 

Choroba Cushinga jest stanem, kiedy w organizmie znajduje się zbyt wiele kortyzolu z powodu nadmiernego wydzielania hormonu kortykotropiny przez gruczolak przysadki. Choroba Cushinga to najczęstsza przyczyna rozwoju zespołu Cushinga. Istnieje sporo przyczyn, które wywołują ten problem, a także szereg objawów, które charakteryzują zespół Cushinga. Przyjrzymy się temu problemowi dokładniej. 

Zespół Cushinga – przyczyny 

Zespół Cushinga można podzielić na endogenny oraz egzogenny zespół Cushinga. Można je zaklasyfikować jako zespół Cushinga zależny od ACTH oraz niezależny od ACTH. Jak można to dokładnie opisać? 

1.    Zespół Cushinga niezależny od ACTH – pierwotna nadczynność kory nadnerczy, w której wydzielanie kortyzolu nie zależy od hormonu adrenokortykotropowego (tutaj przykładami są autonomiczne guzy nadnerczy np. gruczolak lub rak)
2.    Zespół Cushinga zależny od ACTH – wtórna nadczynność nadnerczy, w której ACTH pobudza nadnercza do produkcji kortyzolu

Objawy zespołu Cushinga 

Objawy zespołu Cushinga wynikają z nadmiaru glikokortykosteroidów w organizmie. Najczęściej występują tylko niektóre z nich, ale w długotrwałej i zaawansowanej chorobie może zdarzyć się tak, że będzie ich więcej, będą one nasilone i rozległe. Do najczęściej występujących objawów zespołu Cushinga zalicza się: 

1.    Otyłość centralna ze szczupłymi kończynami 
2.    Trądzik 
3.    Szerokie oraz czerwone rozstępy na skórze 
4.    Zmiana rysów twarzy
5.    Nadciśnienie tętnicze 
6.    Bóle kostne 
7.    Problemy z pamięcią 
8.    Zaniki mięśniowe kończyn oraz tułowia 
9.    Podatność na infekcje 
10.    Osteoporoza 
11.    Kamica moczowa 
12.    Zaburzenia miesiączkowania u kobiet 
13.    Spadek potencji seksualnej u mężczyzn 
14.    Wzmożony apetyt 
15.    Bóle oraz zawroty głowy 
16.    Nieprawidłowa tolerancja glukozy lub cukrzyca 
17.    Pogorszenie gojenia się ran 

Nadmiar glikokortykosteroidów prowadzi również do rozwoju licznych chorób, takich jak: 

1.    Cukrzyca typu 2 
2.    Otyłość 
3.    Zaćma 
4.    Jaskra 
5.    Osteoporoza 
6.    Choroba niedokrwienna serca 
7.    Choroba wrzodowa żołądka oraz dwunastnicy 
8.    Zaburzenia psychiczne np. stany depresyjne

Diagnoza w przypadku zespołu Cushinga 

Aby zdiagnozować zespół Cushinga, wykonuje się przede wszystkim wywiad lekarski, po którym lekarz skieruje nas na badania laboratoryjne, a także badania hormonalne. Mają one za zadanie potwierdzić lub zaprzeczyć zespół Cushinga. Czasami sięga się również po badania obrazowe, takie jak USG czy TK. To wszystko pozwala ocenić stan narządów, a jednocześnie dzięki badaniom hormonalnym udaje się określić rytm dobowy wydzielania kortyzolu, a jest to niezwykle ważne do postawienia właściwej diagnozy. 

Leczenie zespołu Cushinga 

Jak wygląda leczenie zespołu Cushinga? Wszystko to zależy od przyczyny problemu. Jeśli jest to gruczolak, to oczywiste jest sięgnięcie po rozwiązanie operacyjne – konieczne jest bowiem usunięcie zmiany. To lekarz, po zobaczeniu wszystkich wyników badań, podejmie decyzję o tym, w jaki sposób leczyć problem. Może to być właśnie leczenie operacyjne lub leczenie farmakologiczne. Czasami trzeba również liczyć zaburzenia, które wynikły z zespołu Cushinga. 

-
Autor: S.L

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik