Zaćma. Jak powstaje i w jaki sposób się ją leczy?

Zaćma, inaczej katarakta, to zmętnienie soczewki oka, które w dłuższej perspektywie może prowadzić do całkowitej utraty widzenia. Istnieją dwa rodzaje zaćmy: nabyta oraz wrodzona. Najczęściej występującym rodzajem zaćmy jest zaćma starcza, która pojawia się zazwyczaj po 50. roku życia. Warto dowiedzieć się o zaćmie więcej, aby w porę wiedzieć, w jaki sposób zareagować. 

Czym jest zaćma? 

Zaćma to nic innego jak zmętnienie soczewki oka. To efekt zaburzeń przemiany materii soczewki i utraty jej przejrzystości, która w dłuższej perspektywie może doprowadzić nawet do utraty widzenia. Przyczyn zaćmy jest całkiem sporo – niektóre z nich dotyczą przyjmowania niektórych leków, a inne występują w wyniku starzenia się. Zaćma może jednak wystąpić w każdym wieku, nie tylko po 50. Zaćma może mieć zarówno charakter wrodzony lub nabyty. Jest jedną z głównych przyczyn upośledzenia wzroku wśród ludzi na całym świecie. 

Zaćma starcza – rodzaje

Wyróżnia się kilka rodzajów zaćmy starczej, takie jak: 

1.    Korowa – zmętnienie zlokalizowane jest w powierzchniowych warstwach soczewki 
2.    Podtorebkowa czaszowata – zmętnienie tylnej torebki soczewki o powolnym przebiegu
3.    Jądrowa – zmętnienie zlokalizowane jest w jądrze soczewki

Objawy zaćmy starczej

Zaćma starsza pojawia się najczęściej u osób po 50. roku życia. Może doprowadzić zarówno do problemów w jednym, jak i drugim oku – nie ma jednak żadnej reguły. Do objawów choroby można zaliczyć: 

1.    Zaburzenia widzenia
2.    Zmniejszenie ostrości widzenia
3.    Zmiana koloru źrenicy z czarnego na szarobiały 

Rozpoznanie i leczenie zaćmy starczej 

Diagnostyka zaćmy starczej opiera się na badaniu oka w lampie szczelinowej do którego dochodzi u lekarza okulisty. Wcześniej lekarz podaje środek, który ma rozszerzyć źrenicę, a następnie rozpoznaje się białą źrenicę, która wynika ze zmętniałej soczewki. Wcześnie zdiagnozowaną zaćmę leczy się specjalnymi środkami, które aplikuje się w postaci kropli do oka. Jeśli jednak zmętnienie obejmuje całą soczewkę, konieczne może okazać się leczenie operacyjne. Czasami pacjenci decydują się na wstawienie protezy soczewki. 

Zaćma wrodzona – rodzaje

1.    Zaćma jądrowa – zmętnienie w centralnej części soczewki
2.    Zaćma całkowita – zlokalizowana na całej soczewce 
3.    Zaćma błoniasta – pojawia się z powodu przerwanej ciągłości torebki soczewki
4.    Zaćma biegunowa przednia i tylna (oraz zaćma torebkowa przednia i tylna) – zmętnienie zlokalizowane w tylnej i przedniej torebce 
5.    Zaćma warstwowa – najczęstsza odmiana zaćmy, w której to zmętnienie zlokalizowane jest w jądrze soczewki

Przyczyny zaćmy wrodzonej

Zaćma wrodzona może wynikać z kilku czynników, takich jak: 

1.    Choroba matki w okresie ciąży – szczególnie, jeśli doszło podczas ciąży do zakażenia wirusowego 
2.    Uwarunkowania genetyczne 

Zaćma może rozwijać się zarówno w jednym, jak i w obu oczach. 

Objawy zaćmy wrodzonej

Objawy zaćmy wrodzonej są bardzo podobne do tych, które można zauważyć w zaćmie starczej. Czasami jednak u dzieci występuje oczopląs lub odruch oczno-palcowy, który polega na częstym uciskaniu pięścią lub palcami oka. Kiedy maluch zaczyna się poruszać, często nie zauważa otoczenia, przykłada do oczu różne przedmioty, a z czasem objawy się powiększają. W dodatku wiele z nich zaczyna się ujawniać dopiero w wieku szkolnym.

Diagnostyka oraz leczenie zaćmy 

Jeśli pacjenci zauważają u siebie objawy, o których napisaliśmy wyżej – powinni umówić się do okulisty na badania. Konieczne będzie przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki, która pozwoli na rozpoznanie zaćmy. Już po obejrzeniu stanu oka – będzie dokładnie widać zmętnienie, a co za tym idzie – możliwe będzie podjęcie decyzje o usunięciu zaćmy. W tym celu dochodzi do operacji, a następnie rehabilitacji. 
Nie warto zwlekać z decyzją o operacji oka w przypadku zaćmy, ponieważ jest to stan, który zdecydowanie utrudnia codzienne funkcjonowanie. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Arleta Borzeszkowska