Zespół chronicznego zmęczenia. Co to jest? Objawy i przyczyny

Każdy z nas bywa czasem zmęczony – pracą, nadmierną aktywnością fizyczną, z powodu braku snu… Ale niektórzy odczuwają zmęczenie w stopniu wzmożonym i niemalże cały czas. CFS, czyli syndrom (albo zespół) przewlekłego zmęczenia to choroba, która jest coraz częściej diagnozowanym syndromem. W 1983 roku wpisano CFS do rejestru chorób i jak każde inne schorzenie wymaga diagnozowania oraz leczenia. Czym dokładnie jest zespół przewlekłego zmęczenia? W jaki sposób się objawia i jak można go leczyć? 

Syndrom przewlekłego zmęczenia – co to jest? 

Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, z ang. chronic fatigue syndrome) to syndrom, który charakteryzuje się długotrwałym zmęczeniem i innymi, występującymi objawami, które mogą sprawić, że wykonywanie swoich codziennych obowiązków będzie niemalże niemożliwe. CFS nie jest łatwym do zdiagnozowania problemem, chociaż wydaje się, że powinno być inaczej. Często zespołowi przewlekłego zmęczenia towarzyszą inne problemy zdrowotne, np. stale towarzyszy im poczucie nieszczęścia, pojawiają się również inne problemy natury psychologicznej, takie jak, chociażby, depresja. 
Cały czas trwają badania na temat tego, co jest bezpośrednią przyczyną rozwoju tego syndromu. Szacuje się, że w samych Stanach choruje około 2,5 miliona osób, a najczęściej chorują osoby w przedziale wiekowym 40-60 lat.

Zespół chronicznego zmęczenia – przyczyny 

Przyczyny choroby do tego momentu nie zostały jasno sprecyzowane i nie ma dokładnych ustaleń, że pewne czynniki wpływają na powstawanie zespołu chronicznego zmęczenia. Są jednak podejrzenia, że są to między innymi czynniki środowiskowe czy genetyczne. Są również takie czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia CFS. Przyjmuje się, że główne przyczyny powstawania syndromu chronicznego zmęczenia to między innymi: 

1.    Geny – istnieją dowody, że zwiększona częstotliwość występowania choroby w niektórych rodzinach, może świadczyć o genetycznym podłożu schorzenia
2.    Infekcje
3.    Uraz fizyczny – u niektórych osób problem pojawił się w związku z przebytymi urazami
4.    Trauma emocjonalna – czasami CFS objawiał się u chorych w wyniku ekspozycji na silny bodziec emocjonalny 
5.    Problemy metaboliczne 
6.    Zaburzenia gospodarki hormonalnej 

Są również różne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu przewlekłego zmęczenia. To między innymi: 

1.    Duży poziom stresu
2.    Brak snu 
3.    Nieregularna i uboga dieta 
4.    Brak aktywności fizycznej 
5.    Ciężka praca 
6.    Spożywanie nadmiernych ilości alkoholu 
7.    Nadużywanie narkotyków
8.    Zażywanie nieodpowiednich leków 

Zespół chronicznego zmęczenia – objawy 

Symptomy wynikające z zespołu chronicznego zmęczenia mogą się różnić pomiędzy pacjentami, ale zazwyczaj sprowadzają się do tego samego – do znacznie mniejszego skupienia, problemów w życiu codziennym i problemów ze snem, co jedynie nasila chorobę. Do głównych objawów zespołu chronicznego zmęczenia zalicza się więc takie symptomy jak: 

1.    Zmęczenie, które utrzymuje się ciągiem przez wiele miesięcy 
2.    Zmniejszenie poziomu dotychczasowej aktywności 
3.    Zaburzenia pamięci oraz koncentracji 
4.    Zaburzenia widzenia
5.    Złe samopoczucie 
6.    Bóle mięśni i stawów
7.    Problemy z utrzymaniem równowagi
8.    Omdlenia
9.    Bóle różnych części ciała 
10.    Nerwowość 
11.    Pogorszenie nastroju 

W wielu przypadkach zespołowi chronicznego zmęczenia często towarzyszą inne problemy, takie jak np. depresja, ale nie w każdym przypadku i nie zawsze. 

Diagnozowanie oraz leczenie syndromu chronicznego zmęczenia 

Symptomy, które często alarmują pacjenta, mogą być objawami różnych chorób, więc diagnozowanie CFS nie jest takie proste. Ważne jest, aby wykluczyć różne choroby, takie jak np. niedoczynność tarczycy, choroby autoimmunologiczne czy nowotworowe. Zmęczenie może być również wynikiem przyjmowania niektórych leków. Dlatego tak ważne jest holistyczne podejście. Lekarz najpewniej skieruje pacjenta na badania z krwi, na USG tarczycy czy inne istotne badania (każdorazowo skierowania mogą się różnić, w zależności od lekarza prowadzącego i występujących objawów). Jeśli badania potwierdzą, że problemem jest zespół chronicznego zmęczenia – konieczne będzie zastosowanie leczenia. Nie ma jednak na to żadnych leków. Jeśli wyeliminujemy problemy somatyczne, to konieczne będzie zastosowanie leczenia w sferze psychicznej. Wszystko opiera się na terapii (szczególnie poleca się terapię behawioralno-poznawczą). Pomocne będzie również nauczenie się kontrolowania stresu, nauczenie sztuki relaksacji, dbanie o odpowiednią ilość snu, zadbanie również o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną. Warto zrobić wszystko, aby wrócić do poprzedniego stanu, ponieważ zespół chronicznego zmęczenia ma tendencję do nawrotów. Należy więc robić wszystko, aby problem nie nawracał. 

-
Autor: P.S.