Niedoczynność przysadki mózgowej. Co to jest? Objawy i przyczyny

Przysadka mózgowa to mały gruczoł, który znajduje się wewnątrz czaszki. Jego funkcja ściśle wiąże się z działaniem części mózgu, a dokładniej podwzgórza. Niedoczynność przysadki mózgowej jest zespołem objawów, które wynikają z obniżonego poziomu hormonów, które wydzielane są przez ten gruczoł. Przysadka za pomocą uwalnianych substancji jest odpowiedzialna za pracę wielu narządów, a niewydolność tego gruczołu może prowadzić więc do wielu poważnych zaburzeń równowagi metabolizmu. Co warto wiedzieć na temat niedoczynności przysadki mózgowej? 

Niedoczynność przysadki mózgowej – co to jest? 

Przysadka mózgowa jest małym gruczołem, który zlokalizowany jest wewnątrz czaszki. Przysadka jest zbudowana z dwóch części i uwalnia wiele hormonów, które regulują prawidłową pracę całego organizmu. Wśród hormonów uwalnianych z przedniego płata przysadki należą: 

1.    Hormon wzrostu, który odpowiedzialny jest za wzrost organizmu, transport substancji odżywczych oraz kontroluje wiele przemian metabolicznych, 
2.    Prolaktyna – u kobiet karmiących piersią odpowiada za powstawanie oraz podtrzymuje produkcję mleka 
3.    Hormon adrenokortykotropowy (ACTH) jest z kolei odpowiedzialny za pobudzenie wydzielania hormonów przez korę nadnerczy 
4.    Hormon TSH, który nasila uwalnianie hormonów tarczycowych znanych jako T3 oraz T4
5.    Endorfiny, czyli tak zwane hormony szczęścia, które regulują nastrój 
6.    Folikulotropina i lutropina, które regulują pracę gonad i wydzielanie hormonów płciowych.

Z kolei do tylnego odcinka przysadki docierają hormony, które zostały wyprodukowane w podwzgórzu. Gruczoł magazynuje je oraz wydziela, kiedy tylko zachodzi taka potrzeba. Tylny płat uwalnia więc: 

1.    Oksytocynę
2.    Wazopresynę

Hormony przysadki regulują pracę wielu narządów, a kiedy dochodzi do niedoczynności przysadki mózgowej – dochodzi do wielu problemów zdrowotnych, które manifestują się w różny sposób. Niedobór może dotyczyć jednego albo kilku hormonów. Niedoczynność przysadki może rozwijać się w przebiegu różnych chorób. Z tego więc powodu leczenie może wyglądać u każdego inaczej – w zależności od przyczyny problemu oraz hormonu, z którym jest problem. 

Przyczyny niedoczynności przysadki mózgowej 

Niedoczynność przysadki mózgowej zwykle rozwija się, kiedy dochodzi do uszkodzenia komórek gruczołu. Zaburzenie ich czynności może wynikać z wielu stanów oraz chorób. Wyróżnia się między innymi: 

1.    Obecność nowotworów w okolicy podwzgórza oraz przysadki
2.    Nieprawidłową czynność naczyń krwionośnych w obrębie mózgu 
3.    Zmiany zapalne w mózgu 
4.    Zaburzenia wrodzone lub rozwojowe 
5.    Izolowany niedobór hormonów 
6.    Przyjmowanie niektórych leków 
7.    Urazy głowy 
8.    Uszkodzenia spowodowane leczeniem innych chorób np. w wyniku operacji czy radioterapii 
9.    Zaburzenia rozwojowe oraz wrodzone 

Objawy niedoczynności przysadki mózgowej 

Nie da się przyporządkować konkretnych objawów do niedoczynności przysadki mózgowej, ze względu na to, że może być to problem, który wywoływany jest z powodu różnych przyczyn. Można jednak wyróżnić najczęściej występujące dolegliwości oraz objawy takie jak:

1.    Zaburzenia miesiączkowania 
2.    Niepłodność oraz/lub impotencja 
3.    Brak laktacji u kobiet po porodzie 
4.    Osłabienie oraz senność 
5.    Blada i sucha skóra
6.    Nadmierne chudnięcie 
7.    Opóźnienie wzrastania u dzieci 
8.    Niskie ciśnienie tętnicze 
9.    Obniżone stężenie glukozy we krwi (hipoglikemia)
10.    Łatwe marznięcie 

Diagnozowanie oraz leczenie niedoczynności przysadki mózgowej 

Podejrzenie, że naszym problemem może być niedoczynność przesadki, wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym, a później uzyskania skierowania do endokrynologa. W pierwszej kolejności jest istotne, aby wykonać wszystkie najważniejsze zlecone przez niego badania, takie jak np. testy stymulacyjne czy badania hormonalne. W każdym przypadku należy odnaleźć pierwotną przyczynę schorzenia. Kiedy okaże się, że problemem faktycznie jest niedoczynność przysadki mózgowej – konieczne jest wprowadzenie odpowiedniego leczenia, które każdorazowo ustanawia lekarz-specjalista. Leczenie opiera się na wyrównaniu istniejących niedoborów hormonalnych, a następnie na leczeniu choroby, która spowodowała upośledzenie funkcji przysadki mózgowej. W wielu przypadkach możliwe jest całkowite wyleczenie problemu, ale przez całe życie pacjenci muszą poddawać się okresowej kontroli specjalistycznej. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Aldona Chojecka