Zapalenie płuc. Co to za choroba? Objawy i przyczyny

Zapalenie płuc to choroba, która dotyczy układu oddechowego i najczęściej jest wywoływane przez bakterie, ale nie jest to reguła – zdarza się bowiem, że to wirusy są powodem dla rozwoju zapalenia płuc. Choroba ta potrafi być naprawdę bardzo groźna, szczególnie dla dzieci oraz osób starszych. Do XX wieku zapalenie płuc było praktycznie wyrokiem śmierci. Jednak odkrycie przez Ludwika Pasteura bakterii, które powodują zapalenie płuc, a następnie odkrycie antybiotyków przez Fleminga, doprowadziły do przełomu w leczeniu tego problemu zdrowotnego. Co jeszcze trzeba wiedzieć o zapaleniu płuc? W jaki sposób należy je leczyć? 

Czym jest zapalenie płuc? 

Zapalenie płuc jest to stan zapalny miąższu płuc, który wywoływany jest najczęściej przez bakterie. Choroba powoduje powstanie charakterystycznego wysięku, co przyczynia się do zmniejszenia czynnej powierzchni płuc oraz pojawienia się duszności w klatce piersiowej. Zapalenie płuc można podzielić ze względu na lokalizację stanu zapalnego oraz ze względu na mechanizm, który wywołuje chorobę. Jeśli skupimy się na zapaleniu płuc z podziałem na lokalizację stanu zapalnego, możemy wymienić takie rodzaje jak: 

1.    Odoskrzelowe zapalenie płuc, które zazwyczaj rozpoczyna się od zapalenia oskrzeli, a drobnoustroje przenikają do płuc, co prowadzi do rozwoju zapalenia płuc, 
2.    Płatowe zapalenie płuc, które nazywa się również krupowym zapaleniem płuc. Proces chorobowy zaczyna się w jednym płacie płuca, a także pokrywającej go opłucnej, a później przenosi się dalej. 
3.    Segmentalne zapalenie płuc, gdzie proces chorobowy rozpoczyna się i toczy w konkretnym segmencie płuca. 

Z kolei dzieląc zapalenie płuc według mechanizmu, który je wywołuje, wyróżniamy takie rodzaje jak: 

1.    Bakteryjne zapalenie płuc, które wywoływane są przez gram-dodatnie i gram-ujemne bakterie tlenowe lub beztlenowe
2.    Wirusowe zapalenie płuc, które wywoływane są przez wirusy, takie jak wirus grypy, różyczki, adenowirusy czy koronawirusy,
3.    Grzybicze zapalenie płuc
4.    Zachłystowe zapalenie płuc, na które są narażone osoby, które cierpią z powodu refluksu żołądkowo-przełykowego,
5.    Pasożytnicze zapalenie płuc 
6.    Alergiczne zapalenie płuc, które wywoływane są m.in. przez różnego rodzaju pyły czy dym papierosowy,
7.    Chemiczne zapalenie płuc, które wywołują substancje toksyczne, takie jak np. pyły
8.    Samoistne, o którego przyczynach wciąż wiadomo niewiele. 

Często używa się również klasyfikacji ze względu na miejsce, w którym doszło do zachorowania. Wymienia się wtedy między innymi szpitalne zapalenie płuc, które występują w szpitalach oraz pozaszpitalne zapalenie płuc, które wywoływane jest przez drobnoustroje oraz alergeny. 

Przyczyny zapalenia płuc 

Najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest wcześniejsze zapalenie oskrzeli. Zazwyczaj to od tego zaczyna się zachorowanie na zapalenie płuc. Na chorobę są również często narażone osoby, które są osłabione, a ich organizm jest wyniszczony. Wśród innych przyczyn zapalenia płuc wymienia się między innymi wdychanie pyłów lub innych substancji trujących, a także dymu papierosowego. Swego czasu zachorowanie na COVID-19 wywoływało zapalenie płuc, a jednocześnie doprowadzało do nieodwracalnych zmian w płucach. 
Są również pewne czynniki, które mogą podnosić ryzyko zachorowania na zapalenie płuc. Wymienia się wśród nich nałogowe palenie papierosów, niedrożność dróg oddechowych, wcześniactwo, podeszły wiek, alergie, choroby przewlekłe, problemy odpornościowe czy zaburzenia układu śluzówkowo-rzęskowego. 

Objawy zapalenia płuc 

Do najczęstszych objawów zapalenia płuc zalicza się między innymi: 

1.    Podwyższoną temperaturę 
2.    Potliwość i dreszcze
3.    Uczucie osłabienia 
4.    Kaszel 
5.    Bóle w klatce piersiowej 

Często towarzyszą temu różne inne objawy, które są uzależnione od rodzaju zapalenia płuc. Mogą więc pojawić się takie objawy jak: 

1.    Ból gardła 
2.    Katar
3.    Bóle mięśniowe
4.    Trudności w oddychaniu i duszności 
5.    Nagły ból w klatce piersiowej 
6.    Wysoka gorączka w okolicach 39 stopni 

Szczególnie trudności w oddychaniu i nagłe bóle w klatce piersiowej, powinny być dla nas sygnałem, aby jak najszybciej skonsultować to z lekarzem. Może to bowiem świadczyć o ciężkiej postaci zapalenia płuc. 

Diagnozowanie oraz leczenie zapalenia płuc 

Kiedy zgłaszamy się do lekarza, już na etapie wywiadu, będzie on mógł stwierdzić, czy podejrzewa zapalenie płuc. Aby to potwierdzić, może być konieczne przeprowadzenie dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak na przykład prześwietlenie klatki piersiowej. Inne badania, jakie może zalecić nam lekarz, to między innymi morfologia oraz pomiar stężenia we krwi wskaźników stanu zapalnego. Czasami lekarze decydują się również na bronchoskopię. 
Leczenie zapalenia płuc zależy od czynnika, które wywoływane jest przez chorobę. W przypadku bakteryjnego zapalenia płuc sposobem leczenia jest antybiotyk, w przypadku innych przyczynach – lekarz decyduje, w jaki sposób najlepiej jest wyleczyć zapalenie płuc. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Krzysztof Kubera