Świerzb. Co to jest? Objawy, przyczyny i leczenie

Świerzb jest chorobą pasożytniczą skóry, która wywoływana jest przez świerzbowce. Nazwa nie jest przypadkowa, albowiem zachorowanie sprawia, że chory odczuwa uporczywe swędzenie. Choroba zazwyczaj kojarzy się z brudem i brakiem higieny, ale tak naprawdę może dotknąć każdą osobę. W jaki sposób objawia się świerzb, jak powstaje i w jaki sposób można go skutecznie wyleczyć? Czy są działania prewencyjne, które mogą ochronić przed rozwojem świerzbu? 

Świerzb – co to za choroba? 

Świerzb to choroba, która rozwija się przez świerzbowiec ludzki, który należy do roztoczy. Samica świerzbowca drąży tunele w warstwie rogowej naskórka, a na ich końcach, w tzw. norach świerzbowcowych, składa jaja. Po paru tygodniach z jaj wykluwają się larwy, a potem powoli przekształcają się w osobniki dorosłe. Aktywność świerzbowca, który żywi się ludzkim naskórkiem, sprawia, że chory odczuwa ogromne i nieprzyjemne swędzenie. Co istotne – osoba, która jest zarażona świerzbowcem, może zarażać inne osoby, zanim jeszcze pojawią się u niej dokuczliwe dolegliwości. 
Kiedyś wierzyło się, że świerzb dotyczy jedynie osób, które nie przestrzegają podstawowych zasad higieny osobistej. Ale nie jest to prawda – tak naprawdę świerzbem można zarazić się w każdym momencie, chociażby przebywając w dużych skupiskach ludzi. W jaki sposób objawia się świerzb i jakie są jego przyczyny? 

Oprócz „standardowego” rodzaju świerzbu można również spotkać się ze świerzbem norweskim, który jest dużo bardziej zaraźliwy i może być niezwykle niebezpieczny dla zdrowia. W tej odmianie choroby tworzy się wielowarstwowa skorupa z łuszczących się warstw naskórka. Zmiany te mogą obejmować nawet dziwne miejsca na skórze. Świerzb norweski może doprowadzić nawet do stanu zapalnego skóry, a nawet do sepsy. 

Świerzb – przyczyny 

Przyczyną rozwoju świerzbu jest zarażenie się świerzbowcem ludzkim. Kiedyś wierzono, że wynika ona z zaniedbania oraz brudu. W rzeczywistości nie do końca tak jest. Na rozwój choroby mogą wpływać takie czynniki jak: 

1.    Przebywanie w dużych skupiskach ludzi 
2.    Zmniejszona odporność 
3.    Przewlekłe choroby 
4.    Choroby skóry, które osłabiają jej funkcję ochronną 
5.    Niektóre choroby psychiczne 

Świerzb – objawy 

Przede wszystkim głównym objawem świerzbu jest uporczywy świerzb skóry. Szczególnie nasila się on po rozgrzaniu ciała np. po nocy w ciepłej pościeli, po wysiłku fizycznym czy gorącej kąpieli. Świerzb może doprowadzać do problemów ze snem, co z kolei daje nam kolejne objawy – rozdrażnienie i przewlekłe zmęczenie. Nie są to jednak jedyne objawy, które wskazują na zarażenie świerzbowcem. Mogą to być również takie problemy jak: 

1.    Możliwość zauważenia u siebie nor świerzbowcowych – proste linie na skórze, zakończone czarnym punktem, czyli pasożytem 
2.    Powstawanie krostek, grudek i pęcherzyków 
3.    Zaczerwienienie oraz strupy, które są wynikiem nadmiernego drapania zainfekowanych miejsc na skórze. 

Świerzb – jak można się nim zarazić? 

Świerzb to choroba, którą bardzo łatwo można zarazić się od innej osoby zarażonej. Wystarczy krótki kontakt z tą osobą, używanie tych samych pościeli i ręczników, poprzez kontakt seksualny, ale nawet krótkie przytulenie. Jak wspomnieliśmy wcześniej, jeśli chory ma świerzb norweski, zazwyczaj wystarcza podanie dłoni np. podczas powitania lub pożegnania. 
Zdecydowanie szanse na zarażenie zwiększa fakt ubogiej higieny osobistej, a dodatkowo wiele innych czynników, o których wspomnieliśmy już wcześniej. 

Świerzb – diagnozowanie oraz leczenie 

Jeśli zauważamy u siebie objawy, które mogą wskazywać, że mamy do czynienia ze świerzbem – powinniśmy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Zazwyczaj problemem może zająć się lekarz rodzinny, ale w przypadkach trudniejszych – może być konieczne udanie się do dermatologa. Zazwyczaj w określeniu, że mamy do czynienia ze świerzbem, wystarczy wywiad z pacjentem oraz badanie fizykalne. Lekarz może jednak skierować pacjenta na test na świerzb. 
Podstawą w leczeniu świerzbu jest objęcie pacjenta leczeniem, a do tego również zajęcie się leczeniem jego bliskich z jego otoczenia. Zazwyczaj stosuje się do leczenia preparaty, które nakłada się bezpośrednio na skórę. W przypadku cięższych postaci świerzbu – konieczne może być zastosowanie leków doustnych. 
Trzeba również zastosować pewne działania poza lecznicze, takie jak: 

1.    Wypranie wszystkich pościeli, ręczników i ubrań w temperaturze minimum 50 stopni 
2.    Odkurzyć meble tapicerowane oraz dywany z wykorzystaniem środków piorących przeciwko pasożytom 
3.    Przedmioty, które nie podlegają praniu, najlepiej zamknąć w szczelnym foliowym worku na przynajmniej 3 dni w temperaturze pokojowej (lub, jeśli można, zamrozić na około 12 godzin w temperaturze -20 stopni Celsjusza). 

Takie działania, zastosowane razem, mogą przynieść kres chorowania na świerzb u pacjenta. 

-
 Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Magdalena Czyczerska