Anoreksja. Czym jest? Objawy oraz przyczyny i sposoby leczenia

Anoreksja, zwana również jadłowstrętem psychicznym, to zaburzenie psychiczne, które dotyka coraz więcej osób – szczególnie w młodym wieku. Istotą anoreksji jest świadome ograniczanie przyjmowania pokarmów, co silnie skorelowane jest z wyglądem i masą ciała. Rygor kaloryczny sprawia, że ciało zostaje pozbawione ważnych składników, a to prowadzi do wielu chorób. Czym dokładnie jest anoreksja, jakie są jej objawy i przyczyny? Czy istnieje szansa na całkowite wyleczenie anoreksji? 

Czym dokładnie jest anoreksja? 

Anoreksja, inaczej zwana jadłowstrętem psychicznym, to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się nienormalnie niską masą ciała. Najczęściej problem dotyka osoby młode. Wszystko to wynika z lęku przed przybraniem na wadze i zaburzonym postrzeganiem swojego wyglądu. Wszelkie działania mają na celu osiągnięcie jak najniższej masy ciała. Anoreksja jest jedną z chorób o podłożu psychicznym. Chociaż wielu osobom wydaje się, że anoreksja to nieodczuwanie głodu, w rzeczywistości jest kompletnie inaczej – osoby chore odczuwają głód, ale nie pozwalają sobie na spożywanie jedzenia, ze względu na obawę przybrania kilogramów. Osoby chore na anoreksje często wyobrażają sobie, że mają nadwagę lub są otyłe – mają kompletnie zaburzone wyobrażenie własnego ciała. Rozróżnia się dwa rodzaje anoreksji: 

1.    O typie restrykcyjnym – chory głodzi się i nie występują tutaj stany objadania się i nadużywania środków przeczyszczających, chory nie zmusza się do wymiotów.
2.    O typie żarłoczno-wydalającym – osoba chora niekontrolowanie się objada, a następnie zmusza do wymiotów albo stosuje środki przeczyszczające. 

Według szacunków na anoreksję choruje około dwóch milionów osób. Znacznie częściej na anoreksję chorują kobiety. W Polsce szacuje się, że problemem może być dotkniętych około 2% populacji dziewczyn poniżej 18 roku życia. 

Rozpoznanie w anoreksji 

Kryteria diagnostyczne w anoreksji według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 to między innymi:

1.    Utrata masy ciała, która prowadzi do wagi ciała co najmniej 15% poniżej prawidłowej, 
2.    Stosunek masy ciała jest narzucony przez samego chorego przez unikanie pożywienia, ale również przez prowokację wymiotów czy stosowanie środków przeczyszczających, zmuszanie się do katorżniczych ćwiczeń fizycznych
3.    Zaburzone postrzeganie swojego ciała i lęk przed przybraniem na wadze
4.    Zaburzenia endokrynne np. zanik miesiączkowania, a u mężczyzn – utrata zainteresowań seksualnych i potencji. 

Przyczyny anoreksji

Niestety, przyczyna anoreksji nie jest do końca znana – mówi się jednak o tym, że to połączenie szeregu czynników np. psychicznych, biologicznych i środowiskowych. Kult szczupłej figury, nacisk na utrzymanie nienagannej masy ciała, kult diet odchudzających, presja ze strony otoczenia – wszystko to może prowadzić do rozwinięcia się anoreksji. 

Objawy anoreksji 

Pierwsze objawy są widoczne jeszcze na długo przed rozwinięciem się samego jadłowstrętu. Chorzy zaczynają obsesyjnie wręcz koncentrować się na obrazie swojego ciała, jego wymiarach, wyolbrzymiają swoje cechy wyglądu i mocno je krytykują. Dopiero później zaczyna się wyniszczające głodowanie, a także wzmożone ćwiczenia fizyczne. Osoba chora staje się rozdrażniona i apatyczna – często odmawia przyjęcia pomocy i nie przyznaje się do swojej choroby. Zaczyna się utrata masy ciała, wymioty, stosowanie środków przeczyszczających. Osoba chora zaczyna się zamykać w sobie i alienować. Ale przede wszystkim – choroba ta zaczyna prowadzić do różnego rodzaju objawów z zakresu funkcjonowania organizmu: 

1.    Utrata tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej
2.    Obniżenie temperatury ciała 
3.    Zasinienie kończyn 
4.    Obniżenie ciśnienia krwi
5.    Zaburzenia rytmu serca
6.    Zanik cyklu menstruacyjnego oraz zmiana wielkości macicy i jajników
7.    Wypadanie włosów
8.    Odwodnienie
9.    Żółta skóra
10.    Próchnica
11.    Bezsenność
12.    Przewlekłe zmęczenie
13.    Nietolerancja na zimno
14.    Anemia

Leczenie w anoreksji 

Przede wszystkim – ważne jest wsparcie psychiatry lub psychologa, bo wszystko to jest chorobą, która zaczyna się w głowie. Przy jego wsparciu powinno dochodzić do podnoszenia wagi osoby chorej. Czasami może być konieczne zastosowanie leków, które mogą nieco poprawić kondycje psychiczną osoby chorej, aby ta chętniej skupiała się na wychodzeniu ze swojego problemu. Czasami może być konieczne hospitalizowanie osoby chorej na anoreksję i podawanie jej posiłków w formie dojelitowej. 
Tak naprawdę jest kilka różnych technik wychodzenia z anoreksji i trzeba wybrać taki rodzaj terapii, który ma faktycznie szansę pomóc danej osobie. 

Powikłania przy anoreksji 

W przypadku, kiedy osoba chora nie zajmie się swoim problemem i nie zostanie jej udzielona odpowiednia pomoc – może dojść do naprawdę poważnych powikłań. Zalicza się do nich:

1.    Spadek koncentracji 
2.    Napady padaczkowe
3.    Zaburzenia hormonalne
4.    Zaparcia
5.    Bóle brzucha
6.    Wymioty
7.    Omdlenia
8.    Zapalenie błony śluzowej żołądka 
9.    Zaburzenia krzepnięcia krwi
10.    Problemy z sercem 
11.    Zaburzenia procesu termoregulacji 

Jeśli zauważamy więc u kogoś jakiekolwiek problemy, osoba z bliskiego otoczenia zaczyna zachowywać się inaczej niż dotychczas – powinniśmy reagować. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Monika Szymańczyk