Borelioza. Pierwsze objawy, przyczyny i sposób leczenia

Borelioza to choroba zakaźna, która przenoszona jest przez bakterie – krętki Borrelia burgdorferi. Choroba jest przenoszona przez kleszcze, a jej objawy mogą obejmować m.in. skórę czy układ nerwowy. Odpowiednio wcześnie zdiagnozowana, może być w pełni wyleczalna. W jaki sposób objawa się zakażenie, a także w jaki sposób można sobie z nim radzić? 

Czym jest borelioza? 

Borelioza z Lyme to choroba zakaźna, którą wywołują bakterie Borellia burgdorferii, B.afzeli lub B.garini. W Polsce najczęściej można zaobserwować zakażenie dwoma ostatnimi typami. Nosicielami tych bakterii są kleszcze. W Polsce ryzyko zakażenia boreliozą określa się jako wysokie, ale ryzyko zachorowania po jednym ukłuciu szacuje się na zaledwie 1%. Średnio, w ciągu roku, potwierdza się około 13 tysięcy zachorowań na boreliozę. 

Objawy boreliozy 

Okres wylęgania się choroby to od 3 do 30 dni, ale symptomy mogą się pojawiać zarówno po kilku miesiącach, jak i latach. Boreliozę można podzielić na 
1.    Postać wczesną ograniczoną – objawy pojawiają się po 1-8 tygodniach
2.    Postać wczesną rozsianą – pojawiają się w drugiej fazie choroby, po 3-26 tygodniach
3.    Postać późną – pojawiają się po 6-12 miesiącach albo nawet po kilku latach. 

W związku z tym mogą pojawiać się zupełnie różne objawy, spośród których wyróżnić można: 

1.    Rumień wędrujący – zazwyczaj mała, czerwona plamka, która stopniowo „rozlewa się” na skórze. Jest to pierwszy sygnał choroby. Pojawia się zazwyczaj w miejscu ukłucia albo jego niedalekiej okolicy. 
2.    Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych 
3.    Chłoniak limfocytowy skóry 
4.    Objawy grypopodobne
5.    Zapalenie stawów lub nerwów czaszkowych 
6.    Zapalenie mięśnia sercowego
7.    Zapalenie skóry 
8.    Neuropatia obwodowa

Przyczyny boreliozy 

Przede wszystkim – boreliozę powoduje zakażenie krętkami Borrelia burgdorferi, które przenoszone są przez kleszcze. Najczęściej kleszcze wybierają do wbicia się miejsce, gdzie skóra jest dość cienka, a w dodatku dobrze ukrwiona. Dlatego też najczęściej są to takie miejsca jak: 
1.    Skóra głowy
2.    Okolice uszu
3.    Szyja, pachy 
4.    Pierś
5.    Zgięcia stawów 
6.    Ręce 
7.    Stopy
8.    Pachwiny 

Nie każdy kleszcz jest zarażony, dlatego też nie każdy będzie przenosił chorobę. Warto obserwować się, kiedy przebywamy w miejscu, gdzie mogą występować kleszcze – ważna jest również szybka reakcja.

Rozpoznanie boreliozy 

Do rozpoznania wczesnej postaci boreliozy wystarczy obecność rumienia wędrującego. Czasami jednak może on nie wystąpić. Dlatego, jeśli podejrzewamy u siebie zarażenie, ważne jest badanie przeciwciał IgM i IgG we krwi. Badania na boreliozę w kierunku przeciwciał wykonuje się czułą metodą Elisa ,a wyniki potwierdza testem Western Blot – to właśnie takie działanie daje podstawy do tego, aby postawić diagnozę o boreliozie. 

Leczenie boreliozy 

Jeśli okazało się, że mamy do czynienia z zakażeniem przez kleszcza – zazwyczaj wystarcza podanie antybiotyku. Leki przyjmuje się od 14 do 21 dni. W niektórych przypadkach powtórzenie kuracji może okazać się niezbędne. W przypadku cięższych objawów może okazać się niezbędne leczenie w szpitalu. 

Jak zapobiegać boreliozie? 

Najskuteczniejsze w profilaktyce przeciwko zakażeniu są: 
1.    Unikanie narażenia na ukąszenia kleszczy 
2.    Odpowiedni ubiór tj. zakrywanie ciała 
3.    Stosowanie preparatów, które odstraszają owady i inne insekty 
4.    Dokładne oglądanie całego ciała w przypadku powrotu z lasu lub/i parku 
5.    Kontrolowanie swoich zwierząt domowych, które mogą przynosić do domu kleszcze 
6.    Natychmiastowe wyciągnięcie kleszcza, tuż po jego znalezieniu i obserwowanie swojego ciała 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Zbigniew Bułat