Endometrioza. Przyczyny, objawy, leczenie. Jak diagnozować endometriozę?

Endometrioza to schorzenie, na które cierpi coraz więcej kobiet. Zaczyna się od bólu brzucha podczas miesiączki, a prowadzi nawet do zaburzeń z płodnością. Wiele kobiet, właśnie przez endometriozę, nie może zajść w ciążę. To nadal bardzo zagadkowa choroba, z którą ciężko walczyć – a z roku na rok liczba kobiet, które słyszą tę diagnozę, rośnie. Warto lepiej ją zrozumieć, aby wiedza o tym problemie stawała się coraz bardziej powszechna. Jakie daje objawy? Czy można ją wyleczyć? W jaki sposób diagnozuje się te, bądź co bądź, zagadkową chorobę? 

Endometrioza – co to takiego? 

Endometrium to błona śluzowa macicy. Wyściela ją od wewnątrz i to ona złuszcza się co miesiąc, kiedy nie dojdzie do zapłodnienia. Endometrioza to inaczej „wędrująca śluzówka macicy”. Co to właściwie oznacza? Że błona, która normalnie znajduje się wewnątrz macicy, może „wyjść” na zewnątrz i stworzyć ogniska zapalne na różnych narządach, które znajdują się w okolicy. Dlatego też atakuje m.in. jajniki, jelita, a nawet ściany pęcherza. Nie jest to coś, co np. znika w trakcie cyklu. Takie ogniska zostają tam już na dobre. Właśnie taka sytuacja, kiedy te komórki endometrium, wraz z krwią, przedostają się do jajowód, a stamtąd do jamy brzusznej, nazywana jest endometriozą. W wyniku stanu zapalnego może prowadzić do guzków i zrostów w obrębie swoich ognisk. Szacuje się, że coraz więcej kobiet, bo aż 7%, żyje z endometriozą. 
Nieznane są nadal przyczyny powstawania endometriozy – lekarze jednak mówią o podłożu genetycznym endometriozy, a także o zaburzeniach hormonalnych i immunologicznych. Na razie na przełom w kwestii przyczyn powstawania tej choroby musimy poczekać. 

Objawy endometriozy 

Pierwszym i najbardziej uciążliwym objawem, jaki związany jest z endometriozą, jest ból, który zlokalizowany jest w podbrzuszu, a niekiedy nawet w okolicach odbytu. Dolegliwości te pojawiają się i znikają razem z miesiączką (czasami pojawiają się przed). Ale endometrioza charakteryzuje się także: 
1.    obfitymi, długimi miesiączkami 
2.    plamieniami międzymiesiączkowymi
3.    śladowymi ilościami krwi w moczu (i niekiedy w kale)
4.    bólem podczas wypróżniania
5.    bólem podczas stosunku seksualnego
6.    biegunkami i zaparciami 
7.    wzdęciami 
8.    uczuciem ogólnego osłabienia
Krew, która gromadzona jest w przebiegu endometriozy, nie ma żadnego ujścia – to z kolei prowadzi do powstawania zrostów i torbieli. Często najpoważniejszym objawem endometriozy okazuje się jednak niepłodność. 

Diagnostyka w przypadku endometriozy 

Zdiagnozowanie endometriozy wcale nie należy do prostych. Pierwszym krokiem jest umówienie się na wizytę do ginekologa (nie trzeba mieć skierowania). Wykonując badanie ginekologiczne lekarz może ocenić pozycję, wielkość oraz ruchomość macicy, jajników, jajowodów itp.. Jeśli występuje podejrzenie wystąpienia endometriozy, lekarz może wykonać badanie obrazowe USG, ale i ono nie zawsze daje jasne wyniki. Do ostatecznego rozpoznania konieczne może być badanie laparoskopowe, w trakcie którego lekarz dokładnie obejrzy narząd rodny kobiety, a także pobierze wycinki do badania histopatologicznego. Może także skierować nas na badania krwi, aby móc oznaczyć poziom markeru CA-125. Czasami pomocne może okazać się wykonanie tomografii komputerowej. Rzadziej może zdarzyć się także skierowanie na kolonoskopię.

Leczenie w przypadku endometriozy 

W leczeniu endometriozy wykorzystuje się metody takie jak: 
1.    metoda farmakologiczna – przepisywane są preparaty antykoncepcyjne, leki zmniejszające wydzielanie gonadotropiny przez przysadkę i estrogenów przez jajniki. Mają one zahamować wzrost błony śluzowej macicy i ognisk endometriozy. 
2.    metoda operacyjna – za pomocą laparoskopii usuwa się torbiele endometrialne i zrosty. Stosuje się radykalne leczenie chirurgiczne (w przypadkach trudnych, gdy farmakoterapia nie daje rezultatów) oraz leczenie chirurgiczne zachowawcze (usunięcie ognisk, przywrócenie prawidłowego funkcjonowania narządów miednicy). 
3.    metoda skojarzona 

Bardzo duże znaczenie w leczeniu endometriozy ma odpowiednia dieta, a także ćwiczenia fizyczne. Poleca się ograniczenie w diecie produktów, które mogą nasilać występowanie bólu. Duża ilość owoców i warzyw, ograniczenie mięsa, wykluczenie tłuszczów trans, ograniczenie spożycia pszenicy – wszystko to sprawia, że dolegliwości bólowe są znacznie mniejsze. Kobiety aktywne w mniejszym stopniu narażone na występowanie bólu, a także na tworzenie się zrostów. 

Przy współudziale lekarza: Kamila Piotrowska