Testy alergiczne. Kiedy się je wykonuje? Na co robi się testy alergiczne?

Testy alergiczne to testy, które pozwalają w bardzo prosty sposób określić wszelkie alergie na różnego rodzaju produkty. Badania są również w stanie określić, co odpowiada za powstawanie nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego. W zależności od tego, z czym dokładnie mierzy się pacjent, z czym przychodzi do lekarza, rodzaj testów alergicznych może się między sobą różnić. Czym właściwie jest alergia oraz jakie są rodzaje testów alergicznych i kiedy warto je wykonać? 

Czym jest alergia? 

Alergia to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na alergeny, czyli substancje, które pochodzą z otoczenia osoby, która zmaga się z alergią. Mogą to być np. pyłki traw, sierść zwierząt albo różnego rodzaju pokarmy. Substancje te nie powodują alergii u osób zdrowych, za to zupełnie inaczej działają na osobę, której układ odpornościowy nie działa poprawnie w stosunku do alergenu. Alergia może być sezonowa albo całoroczna i do jej objawów zalicza się między innymi: 

1.    Katar 
2.    Świąd nosa i gardła 
3.    Łzawienie oraz swędzenie oczu 
4.    Kaszel
5.    Duszności i ciężki oddech 
6.    Wysypki 
7.    Bóle brzucha 
8.    Biegunki 
9.    Wymioty

Jakie rodzaje testów alergicznych można wykonać? 

Aby rozpoznać alergie, które towarzyszą pacjentowi, lekarz będzie najpierw przeprowadzał wywiad lekarski z osobą, która zgłasza się do jego gabinetu. Następnie skieruje pacjenta na odpowiednie badania alergologiczne. Wśród nich wyróżnia się: 

1.    Testy alergiczne prowokacyjne 
2.    Testy alergiczne skórne
3.    Testy alergiczne z krwi 

Badań nie robi się „na zaś” – oznacza to, że możliwe są do wykonania dopiero po pojawieniu się reakcji alergicznej. Badania te pozwalają na określenie na co właściwie źle reaguje pacjent, a także jakie jest natężenie danej alergii. Jak dokładnie wyglądają poszczególne testy alergiczne? 

Testy alergiczne prowokacyjne 

Testy ekspozycyjne, kiedy to podaje się czynnik alergizujący drogą oddechową, pokarmową lub na spojówkę oka. Następnie lekarz dokładnie przygląda się organizmowi i jego reakcji. Prowokacyjne testy są jednak bardzo rzadko wykonywane, ze względu na możliwość wystąpienia bardzo silnej reakcji alergicznej. 

Testy alergologiczne z krwi 

Ten rodzaj testów pozwala wykryć swoiste przeciwciała klasy IgE, czyli charakterystyczne dla danego alergenu białka odpornościowe. Produkuje je układ odpornościowy, który uprzednio zostaje pobudzony w przebiegu alergii. Ich obecność we krwi oznacza, że organizm rozpoczął już proces bronienia się przed alergenem. Podczas analizy laboratoryjnej, po pobraniu krwi, określa się stężenie immunoglobuliny IgE, ale również poziom leukocytów i białych krwinek. Dzięki tym testom można sprawdzić pojedynczy alergen, ale również całą ich grupę. Najczęściej takiego rodzaju badania wykonuje się u dzieci, u których testy alergiczne skórne są problematyczne. 

Testy alergiczne skórne

Ostatni rodzaj testów to testy skórne, których wyróżnia się przynajmniej kilka rodzajów. Najczęściej jednak wykonuje się testy punktowe, czyli nakłada się krople roztworu na skórę, a następnie nacina się skórę, aby roztwór dotarł do środka. W ten sposób obserwuje się, które z miejsc zaczerwieni się albo będzie miał inny rodzaj reakcji alergicznej. Kolejny rodzaj testów alergicznych skórnych są testy płatkowe, kiedy na 48 godzin w ciele pacjenta umieszcza się bibułkowe krążki z roztworem, który ma w sobie roztwór z czynnikiem alergicznym. Po upływie tego czasu odczytuje się wynik, a kolejny po upływie 72 godzin od nałożenia płatków. Trzeci z kolei test ze skóry to test śródskórny, kiedy to wprowadza się alergen śródskórnie.

Jak wygląda diagnoza i jak uzyskać skierowanie? 

Skierowanie na badania alergologiczne jest wystawiane przez alergologa, do którego dostaniemy skierowanie. Zanim jednak dojdziemy do tego etapu, powinniśmy udać się ze swoim problemem do lekarza pierwszego kontaktu. To on zrobi wstępne rozpoznanie, a następnie, jeśli będzie widział przesłanki, wystawi skierowanie do alergologa. Alergolog powtórzy wywiad, a następnie skieruje nas na badania. 

Jakie są przeciwwskazania? 

Istnieje kilka grup osób, u których nie można wykonać skórnych testów alergicznych. Zalicza się do nich: 

1.    Dzieci poniżej 3 roku życia 
2.    Osoby, które w ciągu ostatnich 6 tygodni doznały wstrząsu anafilaktycznego (bardzo silnej i groźnej reakcji organizmu na alergen)
3.    Pacjentów stosujących leki psychiatryczne 
4.    Osób, które mają zmiany skórne w obrębie przedramion 
5.    Kobiet w ciąży i karmiących piersią 

Kiedy wykonać testy alergiczne? 

Każdorazowo warto omówić taką kwestię z lekarzem, ponieważ faktycznie istnieją lepsze oraz gorsze okresy na wykonanie niektórych badań alergologicznych. Jeśli ktoś ma problem z sezonowymi alergiami – warto wykonać badania poza okresem np. pylenia poszczególnych drzew czy traw. 
Każdorazowo warto omówić takie kwestie z lekarzem, który prowadzi naszą diagnozę. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Aleksandra Stępniewska