Spirometria - opis badania. Kiedy się ją wykonuje? jak się przygotować?

Jednym z badań, które można wykonać do oceny czynności płuc, jest spirometria. To w zasadzie najważniejszy test czynnościowy układu oddechowego. Przebiega w sposób całkowicie nieinwazyjny oraz bezbolesny. Kiedy należy wykonać takie badanie, jak ono przebiega i w jaki sposób można się do niego przygotować? Oto najważniejsze informacje o spirometrii. 

Spirometria – czym jest? 

Spirometria podstawowa jest badaniem, które wykonuje się w celu sprawdzenia pojemności oraz objętości płuc, a także oceny przepływu powietrza, które znajduje się w płucach i oskrzelach, na różnych etapach cyklu oddechowego. Spirometrię wykonuje się u chorych, którzy mają problemy z oddechem i płucami np. takich, którzy chorują na rozedmę czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Badanie może jednak być zlecone z wielu różnych innych powodów. Skierowanie na to badanie może być wystawione nawet przez lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku konieczności omówienia badań spirometrii – najpewniej zostaniemy skierowani do pulmonologa, czyli specjalisty, który zajmuje się chorobami płuc. 

Zalecenia do wykonania spirometrii 

Spirometrię wykonuje się u osób, które już chorują albo mają podejrzenia do występowania konkretnych chorób, takich jak np. 

1.    Astma 
2.    Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
3.    Rozedma 

Na badanie dostaną skierowanie również osoby, które zgłaszają się do lekarza z dusznościami, świszczącym oddechem, bólami w klatce piersiowej, kaszlem z dużą ilością wydzieliny i powracającymi infekcjami. Lekarz może zdecydować się na spirometrię również u osób, u których inne badania wyszły nieprawidłowo, np. widzą nieprawidłowości w RTG klatki piersiowej. W ramach profilaktyki może zostać zlecone, kiedy pacjent dużo pali albo pracuje w warunkach szkodliwych. Spirometria może być wykonywana zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Przeciwwskazania do wykonania spirometrii

Nie każdy będzie mógł wykonać to badanie – jest szereg przeciwwskazań, które dyskwalifikują niektóre osoby. Badanie nie powinno być przeprowadzane, jeśli pacjent: 

1.    Ma tętniaki aorty brzusznej lub piersiowej 
2.    Jest świeżo po operacji okulistycznej 
3.    Niedawno miał robioną operację jamy brzusznej i/lub klatki piersiowej 
4.    Przeszedł niedawno udar 
5.    Chorował na odmę opłucnową 
6.    Niedawno przeszedł zawał mięśnia sercowego 
7.    Ma zwiększone ciśnienie śródczaszkowe 
8.    Zgłasza krwioplucie o nieznanej przyczynie 

Przeciwwskazaniem może być również ból w obrębie twarzoczaszki, zawroty głowy czy bóle w obrębie klatki piersiowej. Również wymioty i nudności, w dniu badania, mogą być przyczyną, przez którą niemożliwe będzie wykonanie badania. Niektóre dzieci również nie będą w stanie go wykonać, jeśli nie będą rozumiały i umiały zastosować się do poleceń osoby, która to badanie wykonuje. 

Jak przygotować się do badania? 

Spirometria jest badaniem, które wymaga tego, aby odpowiednio się do niego przygotować. Po wcześniejszej konsultacji z lekarzem pacjent może dostać zalecenie, aby przerwać korzystanie z niektórych leków na jakiś czas przed badaniem. Przed badaniem spirometrem: 

1.    Na cztery godziny przed badaniem nie należy spożywać alkoholu 
2.    Na dwie godziny przed badaniem nie należy palić tytoniu
3.    Na dwie godziny przed badaniem spożywać obfitych posiłków
4.    Na przynajmniej pół godziny przed badaniem powinno się zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego 

Na badanie dobrze jest ubrać się wygodnie i w ubrania, które nie ograniczają ruchów pacjenta. Ważne jest, aby osoba badana mogła swobodnie wykonywać głębokie oddechy. 

Przebieg badania spirometrycznego 

Przed spirometrią pacjent powinien zostać zważony oraz zmierzony, ponieważ ma to znaczenie w interpretacji wyniku. Następnie należy usiąść i przyjąć wygodną pozycję, a następnie dochodzimy do badania właściwego:

1.    Pierwsza część badania ma za zadanie zbadać pojemność życiową oraz jej składowe. Na nos zakłada się specjalny klips, który uniemożliwia przepływanie powietrza przez nos. Następnie oddycha ustami za pomocą ustnika głowicy spirometru. Pacjent w trakcie testu jest prowadzony przez osobę wykonującą badanie – przekazuje mu ona, w jakim tempie powinien oddychać i jaka ma być głębokość poszczególnych wdechów i wydechów
2.    Drugim etapem jest rejestrowanie natężonego wydechu. Po intensywnym wdechy pacjent możliwie jak najdłużej wykonuje mocny wydech 

Wynik badania dostępny jest od razu po jego zakończeniu, ale musi go zinterpretować lekarz. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Ilona Walicka