Szkarlatyna. Opis choroby. Przyczyny oraz objawy

Szkarlatyna, inaczej płonica, jest ostrą chorobą zakaźną, która najczęściej przydarza się dzieciom, ale zdarza się czasami, że dotyka ona osoby dorosłe. Warto wiedzieć czym dokładnie jest ta choroba, jak przebiega oraz w jaki sposób dochodzi do jej diagnozowania. Oto najważniejsze informacje o szkarlatynie, które pozwolą wam lepiej poznać tę chorobę. 

Szkarlatyna – co to za choroba? 

Szkarlatyna jest chorobą, która wywoływana jest zakażeniem paciorkowcami z grupy A. To nie jest jedyna choroba, którą wywołują paciorkowce z tej grupy – mogą wywoływać one również anginę, różę czy liszajca. Do zakażenia dochodzi wskutek bezpośredniego kontaktu z przedmiotami, które użytkowane były przez chorego, ale również przez drogę kropelkową. Okres wylęgania się płonicy to od jednego do około pięciu dni. Cecha charakterystyczna tej choroby to wysypka na skórze, a także towarzysząca temu gorączka. Choroba najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym. Rzadko zdarza się osobom dorosłym. Obecnie szkarlatyna nie jest już tak niebezpieczna jak kiedyś, co zawdzięczamy rozwojowi medycyny. Leczenie choroby musi być jednak kontrolowane przez lekarza – nie warto leczyć jej samodzielnie w warunkach domowych, bez konsultacji ze swoim doktorem. 

Przyczyny zakażenia szkarlatyną 

Jak wspomnieliśmy – szkarlatyna jest chorobą zakaźną i wywołuje ją zakażenie szczepami paciorkowca beta-hemolizującego typu A. Choroba rozprzestrzeniana jest głównie drogą kropelkową, ale czasami można zarazić się przez przedmioty, których dotykał chory. Szacuje się, że około 20% wszystkich mieszkańców globu jest bezobjawowymi nosicielami. Czynnikiem ryzyka, które może sprawić, że zarazimy się szkarlatyną, jest między innymi przebywanie w dużych skupiskach ludzi, a szczególnie w miejscach takich jak szkoły, przedszkola czy internaty. 

Objawy szkarlatyny 

W jaki sposób można poznać, że mamy do czynienia ze szkarlatyną? Chociaż na pierwszy rzut oka może być nam ciężko – charakterystyczna wysypka powinna naprowadzić nas na odpowiedni trop. Z całą pewnością pozna się jednak na niej lekarz. Typowe objawy szkarlatyny to: 

1.    Bóle głowy oraz brzucha 
2.    Wysoka gorączka 
3.    Przyspieszone tętno 
4.    Bóle gardła
5.    Nudności oraz wymioty
6.    Trudności z przełykaniem 
7.    Bóle mięśni oraz stawów
8.    Powiększone migdałki 
9.    Powiększone węzły chłonne w okolicach szyi 
10.    Osłabienie 
11.    Wysypka na tułowiu i kończynach 

Zmiany te są dosyć charakterystyczne – przypominają trochę ukłucie szpileczki i można zauważyć je głównie na brzuchu, w dołach pachwinowych czy na pośladkach. Skóra jest przy tym dość chropowata w dotyku. Skóra, po minięciu wysypki, może się łuszczyć i stan taki może trwać nawet przez kilka tygodni. 

Diagnozowanie i leczenie szkarlatyny

Objawy szkarlatyny są naprawdę bardzo charakterystyczne, więc już na pierwszy rzut oka lekarz będzie wiedział, z czym się będzie mierzył. Po przeprowadzeniu wywiadu oraz zbadaniu chorego może wydać kilka badań, które będą miały na celu potwierdzenie płonicy. Jednym z nich jest posiew z gardła – obecność bakterii Streptococcus pyogenes jednoznacznie wykaże, że chory ma do czynienia ze szkarlatyną. 
Rozróżnienie jest bardzo ważne, ponieważ są choroby, które mogą dawać podobne objawy, takie jak np. różyczka, odra czy zakażenie gronkowcem. 

Leczenie płonicy 

Szkarlatynę leczy się antybiotykami, które działają na paciorkowce. Bardzo często uzupełnieniem jest podawanie leków przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych. Ważne jest, aby kontrolować rozwój choroby oraz leczenie, żeby nie wystąpiły żadne powikłania. Niektóre objawy można zwalczać domowymi sposobami, np. gardło można płukać wodą z solą, a w przypadku wystąpienia gorączki – robić również zimne okłady. 

Powikłania po szkarlatynie 

Jeśli nie zdiagnozujemy płonicy oraz nie wdrożymy odpowiedniego leczenia – może nas czekać szereg powikłań, takich jak np.: 

1.    Zapalenie węzłów chłonnych 
2.    Zapalenie zatok 
3.    Zapalenie ucha środkowego
4.    Kłębuszkowe zapalenie nerek
5.    Posocznica 
6.    Zapalenie mięśnia sercowego 
7.    Gorączka reumatyczna 

A to zaledwie początek listy. Dlatego właśnie bardzo ważne jest, aby szybko i skutecznie wdrażać leczenie, gdy podejrzewamy wystąpienie płonicy. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Anna Jaremek