WZW typu A (HAV). Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A, które potocznie nazywa się żółtaczką pokarmową lub żółtaczką typu A, to choroba, która wywoływana jest przez wirus zapalenia wątroby typu A (HAV). Powoduje on zmiany zapalne oraz martwicze w wątrobie. Zakażenie WZW typu A występuje najczęściej na drodze pokarmowej. Co jeszcze warto wiedzieć o tej chorobie? 

Wirusowe zapalenie wątroby typu A – co to jest? 

Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A to ostra martwica oraz zapalenie wątroby, które wywoływane jest przez wirus zapalenia wątroby typu A. Wirus zapalenia wątroby typu A powoduje ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A, zwane „żółtaczką typu A”). Zakażenie to występuje najczęściej na drodze pokarmowej, ale możliwe jest również zakażenie poprzez kontakt seksualny, ale również przez skażone igły u narkomanów lub poprzez transfuzję krwi. Wirus wydala się z kałem przez około 2 tygodnie przed i około 1 tydzień po wystąpieniu objawów. WZW A nie wywołuje przewlekłego zapalenia wątroby. 

Przyczyny zakażenia WZW A 

Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest spowodowane zakażeniem HAV. Są jednak różne czynniki ryzyka, które prowadzą do zachorowania. Wśród nich wyróżnia się między innymi: 

1.    Bliski kontakt z osobą chorą 
2.    Podróż do kraju endemicznego występowania HAV np. kraje Europy Wschodniej czy basen Morza Śródziemnego 
3.    Ryzykowny kontakt seksualny, szczególnie analny (szczególnie narażeni są mężczyźni, którzy mają kontakty seksualne z mężczyznami)
4.    Spożywanie owoców morza 
5.    Spożywanie skażonej żywności 
6.    Brak zachowania odpowiedniej higieny
7.    Usuwanie odpadów komunalnych oraz płynnych nieczystości, a także konserwacja służących do tego urządzeń. 

Objawy zakażenia wirusem HAV

Choroba bardzo często przebiega całkowicie bezobjawowo, ale zdarza się, że występują łagodne i niecharakterystyczne objawy. Wśród najczęstszych objawów wyróżnia się: 

1.    Męczliwość
2.    Wymioty
3.    Nudności 
4.    Bóle brzucha 
5.    Bóle mięśni
6.    Bóle stawów
7.    Czasami świąd skóry 

Czasami, przed pojawieniem się objawów, może dojść do powiększenia wątroby. Objawy ostre ustępują po kilku dniach. Czasem wirusowe zapalenie wątroby typu A powoduje żółtaczkę, z którą może wiązać się m.in. ściemnienie moczu oraz rozjaśnienie stolca. Cięższy przebieg WZW typu A może dotyczyć osób po wcześniejszych uszkodzeniach wątroby, po 50. roku życia oraz niedożywionych. 

Diagnozowanie WZW typu A 

W przypadku podejrzenia zapalenia wątroby typu A wykonuje się przede wszystkim badania laboratoryjne, wśród których wyróżnia się ALT, AST, bilirubinę, ALP czy GGTP. We krwi można teraz również wykonać oznaczenie obecności przeciwciał anty-HAV klasy IgM, a w późniejszej fazie choroby – oznaczenie przeciwciał anty-HAV klasy IgG, które pozostają we krwi do końca życia. To powinno dać już pełen obraz tego, z czym mierzy się dany pacjent. Jeśli jednak nadal przypadek jest wątpliwy, konieczne jest wykonanie biopsji wątroby. 

Leczenie WZW typu A 

Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A w ciężkim przebiegu to przede wszystkim leczenie w warunkach szpitalnych. Stosuje się terapię, która ma na celu łagodzenie objawów oraz utrzymanie prawidłowego nawodnienia i odżywienia pacjenta. Chorym na WZW A zaleca się również zastosować do pewnych zaleceń, które konieczne są do zdrowienia: to przede wszystkim przestrzeganie odpowiedniej diety, wstrzymanie się od aktywności fizycznej oraz dbanie o prawidłowe nawodnienie. Przez pół roku zaleca się również całkowitą abstynencję alkoholową, a po tym okresie – ograniczenie spożywania alkoholu prawie do zera. 
Konsekwencje nieleczonego WZW A mogą być groźne – mogą prowadzić nawet do zgonu. Do ciężkich powikłań należy jednak nadostre zapalenie wątroby czy aplazja szpiku. 

Profilaktyka w WZW A 

Podstawowym elementem profilaktyki przed zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu A jest odpowiednie dbanie o higienę osobistą. Szczególnie ważne jest staranne i częste mycie rąk – zwłaszcza po korzystaniu z toalety. Równie ważne są inne punkty, takie jak: 

1.    Unikanie pokarmów oraz wody z nieznanych źródeł 
2.    Unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych 
3.    Szczepienie ochronne – szczepionka jest najlepszą metodą profilaktyki przed zachorowaniem, a skuteczność szczepionki podanej w dwóch dawkach szacuje się na ok. 98%. Szczególnie zaleca się przyjęcie szczepionki, jeśli wiemy, że będziemy wyjeżdżać do kraju, który ma wysoką zachorowalność na WZW A 

-
Autor: S.L.
 

Przy współudziale lekarza: Ilona Walicka