Zespół Tourette'a. Czym jest? Objawy oraz przyczyny

Zespół Tourette’a to przypadłość, która polega na niekontrolowanych tikach nerwowych, ale również werbalnych. Choroba ta jest nieprzewidywalna, a także nietypowa i najbardziej wpływa na możliwości adaptacyjne w społeczeństwie. Pierwsze objawy pojawiają się już w dzieciństwie, zazwyczaj między drugim a piętnastym rokiem życia. Początkowo objawy są słabo nasilone, a później choroba może postępować. Czym dokładnie jest zespół Tourette’a? 

Zespół Tourette’a – co to jest? 

Zespół Tourette’a to neurologiczne zaburzenie, które manifestuje się przez występowanie tików – zarówno ruchowych, jak i dźwiękowych. Chociaż niektórzy mogą kojarzyć tę chorobę z koprolalią, czyli wykrzykiwaniem nieprzyzwoitych słów, to nie jest to jedyna manifestacja choroby. Tiki mogą przybierać zupełnie różne formy – to mogą być proste gesty, mruganie, wydawanie dźwięków czy powtarzanie cudzych słów. Zespół Tourette’a wywołuje często dyskomfort psychiczny, a co za tym idzie – osoby z zespołem Tourette’a mają problem z adaptacją w społeczeństwie. Zazwyczaj pierwsze objawy pojawiają się u dzieci pomiędzy drugim a piętnastym rokiem życia. 

Przyczyny zespołu Tourette’a 

Nie są znane dokładne przyczyny objawiania się zespołu Tourette’a. Istnieje jednak wiele teorii, co może powodować ten problem. Często wskazuje się, że głównymi przyczynami mogą być: 

1.    Zaburzenie neurochemiczne, związane z nieprawidłową równowagą neuroprzekaźników w mózgu, takich jak np. dopamina i serotonina
2.    Uwarunkowania genetyczne 
3.    Zaburzenia podczas ciąży i porodu 
4.    Czynniki środowiskowe 

Nadal dokładne przyczyny zespołu Tourette’a pozostają przedmiotem badań naukowych u specjalistów. 

Zespół Tourette’a – objawy 

Objawy zespołu Tourette’a mogą być różnorodne i bardzo się między sobą różnić. Często również występuje różne nasilenie objawów choroby. Najczęstsze objawy tego zaburzenia to między innymi: 

1.    Tiki motoryczne – nagłe, mimowolne ruchy ciała, które mogą przybierać różne formy: od mrugania, poprzez potrząsanie głową, aż po machanie rękami lub kopnięcia 
2.    Tiki fonetyczne – polegają na wydawaniu niekontrolowanych dźwięków
3.    Koprolalia – powtarzanie wulgarnych słów lub zwrotów 
4.    Echolalia – powtarzanie po kimś słów lub całych zdań i często osoba dotknięta zespołem Tourette’a robi to mimowolnie, nawet sobie tego nie uświadamiając 
5.    Palilalia – powtarzanie własnych słów oraz wyrażeń 
6.    Tiki składające – sekwencje ruchów, które wykonywane są w określony sposób
7.    Tiki emocjonalne – polegają na nagłych zmianach nastroju, od płaczu aż po wybuchy śmiechu czy gniewu. Są spontaniczne i nie są związane z konkretnymi wydarzeniami. 

Diagnozowanie oraz leczenie zespołu Tourette’a 

Rozpoznanie zespołu Tourette’a opiera się na rozpoznaniu objawów klinicznych oraz przebiegu ich powstawania. Pacjent powinien udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a następnie ten powinien posłać pacjenta do neurologa, który kieruje dalszym rozpoznaniem, a następnie leczeniem. 

Zespół Tourette’a to przede wszystkim choroba nieuleczalna. Głównym podejściem w przypadku tego problemu jest edukacja pacjentów na temat tego, w jaki sposób mogą sobie z tym radzić. To obejmuje również uwrażliwienie najbliższego środowiska i bliskich. Celem tego procesu jest poprawienie warunków chorego. Najczęściej stosuje się takie metody radzenia sobie z tą chorobą: 

1.    Terapie: zarówno zajęciowa, poznawczo-behawioralna, jak i behawioralna. To formy terapii, które mają za zadanie zmniejszyć nasilenie tików, lepiej zrozumieć swój problem, a przy terapii zajęciowej mają one zaangażować pacjenta w różne aktywności, które mogą mu pomóc kontrolować tiki poprzez odwrócenie uwagi. Terapie mają również za zadanie poprawić jakość życia, wspierać pacjentów, minimalizować ryzyko wystąpienia np. depresji czy jakichkolwiek problemów natury psychicznej. 
2.    Modyfikacje środowiskowe, czyli stworzenie takiego otoczenia dla pacjenta, które będzie dla niego przyjazne. Polega to m.in. na minimalizacji stresujących sytuacji, co może pomóc w zmniejszeniu nasilenia tików. 
3.    Farmakoterapia, czyli w niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na zapisanie leków, które mają na celu zmniejszyć nasilenie tików oraz/i objawów towarzyszących. 

Każdorazowo leczenie dobierane jest w zależności od tego, z jakimi dokładnie problemami mierzy się pacjent. Jego cechy, zaawansowanie choroby i wiele innych czynników mają wpływ na dobór odpowiedniej terapii. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Renata Wróbel