Bezdech senny - czy może być groźny? Objawy oraz przyczyny

Wybierz usługę

Nocą ciało powinno odpoczywać, tymczasem u wielu osób dzieje się odwrotnie — oddech zaczyna się rwać, sen przestaje regenerować, a poranek przynosi ból głowy i uczucie „niedotlenionego” zmęczenia. Bezdech senny nie zawsze daje dramatyczne objawy, ale jego skutki potrafią narastać latami: od niewyspania i problemów z koncentracją po zaburzenia pracy serca. To jedno z tych schorzeń, które długo pozostają w cieniu, choć realnie wpływają na zdrowie całego organizmu.

Na czym polega bezdech senny i dlaczego jest niebezpieczny?

Bezdech senny to zaburzenie oddychania, w którym podczas snu dochodzi do powtarzających się przerw w przepływie powietrza przez drogi oddechowe. Epizody mogą trwać od kilkunastu sekund do nawet minuty, a po całej nocy liczba zatrzymań oddechu sięga nierzadko kilkuset. Organizm reaguje mikrowybudzeniami, skokami tętna i nagłymi próbami „złapania oddechu”, co zaburza wszystkie fazy snu. Nieleczony bezdech zwiększa ryzyko nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca, udaru oraz przewlekłego zmęczenia.

Objawy bezdechu sennego — co powinno zwrócić uwagę?

Objawy nie zawsze są oczywiste, zwłaszcza że wiele z nich pojawia się nocą. Warto obserwować zarówno sygnały widoczne dla partnera, jak i te, które odczuwasz w ciągu dnia.

Jeśli objawy współwystępują z nadwagą, nadciśnieniem lub przewlekłym zmęczeniem, ryzyko bezdechu rośnie — warto wtedy rozważyć diagnostykę.

Przyczyny bezdechu sennego — co prowadzi do zaburzeń oddychania?

Bezdech senny najczęściej wynika z zapadania się tkanek gardła podczas snu, jednak przyczyn jest zdecydowanie więcej. Część z nich wiąże się ze stylem życia, a część z budową anatomiczną lub chorobami współistniejącymi.

Najważniejsze czynniki ryzyka

Zanim przejdziemy do listy, warto podkreślić, że bezdech senny jest problemem wieloczynnikowym — zwykle nakłada się kilka elementów, które wspólnie powodują zaburzenia oddychania.

• nadwaga i otyłość, które zwiększają nacisk na drogi oddechowe,
• budowa anatomiczna (np. skrzywiona przegroda nosowa, wąskie drogi oddechowe),
• nadużywanie alkoholu wieczorem,
• stosowanie leków uspokajających lub nasennych,
• przewlekłe choroby układu oddechowego.

Niektóre choroby sprzyjają bezdechowi sennemu w sposób pośredni. Przykładowo przewlekłe stany zapalne śluzówek czy infekcje, które opisujemy w artykule zapalenie spojówek, mogą okresowo zaburzać oddychanie przez nos. Z kolei otyłość — szerzej opisana w materiale otyłość — jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka.

Bezdech senny a inne choroby — powiązania, o których warto pamiętać

Nieleczony bezdech senny prowadzi do przewlekłego niedotlenienia i zaburzeń snu, co zwiększa obciążenie układu sercowo-naczyniowego i metabolicznego. U wielu pacjentów współwystępują również inne problemy zdrowotne.

Współwystępowanie chorób wpływa na sposób leczenia — lekarz uwzględnia je zawsze przy wyborze terapii.

Mity i fakty dotyczące bezdechu sennego

Bezdech obciążony jest wieloma uproszczeniami. Warto je uporządkować, ponieważ część z nich opóźnia diagnozę.

Diagnoza i leczenie — jak wygląda droga do poprawy?

Rozpoznanie bezdechu sennego opiera się na badaniach snu, najczęściej poligrafii lub polisomnografii. Aparat rejestruje oddech, ruchy klatki piersiowej, saturację i chrapanie. Po potwierdzeniu zaburzeń lekarz dobiera terapię indywidualnie.

Metody leczenia

Możliwości leczenia zależą od rodzaju i nasilenia bezdechu. Zanim przedstawimy listę, warto zaznaczyć, że u wielu pacjentów stosuje się kilka strategii jednocześnie.

• terapia CPAP — najbardziej skuteczna przy bezdechu obturacyjnym,
• redukcja masy ciała,
• leczenie chorób współistniejących,
• unikanie alkoholu wieczorem i leków uspokajających,
• leczenie laryngologiczne w przypadku przeszkód anatomicznych.

Dodatkowo u osób, u których objawy nasilają infekcje lub obrzęk śluzówek — jak przy epizodach opisanych w artykule zapalenie zatok — leczenie musi obejmować również kontrolę stanu zapalnego.

Dlaczego nie wolno bagatelizować bezdechu sennego?

Bezdech nie jest drobną dolegliwością — to zaburzenie, które wpływa na pracę mózgu, serca i układu metabolicznego. Nieleczony prowadzi do przewlekłego zmęczenia, zaburzeń koncentracji i wyższego ryzyka wypadków. Im wcześniej zostanie rozpoznany, tym skuteczniej można zahamować jego konsekwencje.

Niniejszy artykuł ma charakter edukacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej. W przypadku nasilonych objawów lub wątpliwości zdrowotnych należy skontaktować się ze specjalistą.

Bibliografia

• Peppard, P.E., Young, T. et al. (2013). Increased Prevalence of Sleep-Disordered Breathing in Adults. American Journal of Epidemiology, 177(9), 1006–1014. Dostęp online: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
• Punjabi, N.M. (2008). The Epidemiology of Adult Obstructive Sleep Apnea. Proceedings of the American Thoracic Society, 5(2), 136–143. Dostęp online: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Przy współudziale lekarza: Beata Obrocka