Zwyrodnienie plamki żółtej. Przyczyny oraz objawy

Zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD, to choroba, która polega na uszkodzeniu centralnej części siatkówki, czyli właśnie plamki żółtej oka. Do jej zadań należy m.in. wyraźne widzenie. Mimo swoich niewielkich rozmiarów jest bardzo ważnym elementem, kiedy czytamy, piszemy albo próbujemy rozróżnić kolory. Zwyrodnienie plamki żółtej zazwyczaj dotyka osoby po 50. roku życia. Czym dokładnie jest zwyrodnienie plamki żółtej? 

Zwyrodnienie plamki żółtej – co to? 

Zwyrodnienie plamki żółtej, czyli age-related macular degeneration – zwane dzięki angielskiej wersji AMD – jest chorobą, która dotyka oczy. Proces chorobowy dotyczy plamki żółtej, czyli centralnej, chociaż malutkiej, części wewnętrznej błony gałki ocznej, zwanej siatkówką. Plamka żółta odpowiada za widzenie, a dokładniej za widzenie w kolorze i za ostrość. W przebiegu zwyrodnienia plamki żółtej mamy do czynienia z gromadzeniem się w jej obrębie złogów, które zbudowane są z białek oraz lipidów, a to z kolei prowadzi do miejscowego stanu zapalnego. To ma konsekwencje w zanikaniu komórek nabłonka siatkówki, a ostateczną konsekwencją jest pogorszenie się wzroku. 

Wyróżnia się dwa rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej. Jedna z nich to forma sucha, która charakteryzuje się łagodniejszym przebiegiem i dotyka około 90% chorych. Druga forma to z kolei forma wysiękowa, która rozwija się dynamiczniej oraz wiąże się z poważniejszym upośledzeniem wzroku. 

Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej 

Dokładne przyczyny nie są do końca znane, ale podejrzewa się, że jest wiele czynników, które mogą prowadzić do rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej. Wśród nich wymienia się między innymi: 

1.    Czynniki genetyczne 
2.    Podeszły wiek 
3.    Jasny kolor tęczówki oka 
4.    Płeć żeńska 
5.    Palenie tytoniu 
6.    Cukrzyca
7.    Miażdżyca 
8.    Zaburzenia gospodarki lipidowej 
9.    Nadciśnienie tętnicze 
10.    Nadmierny kontakt z promieniowaniem ultrafioletowym 

Nie są to jednak wszystkie przyczyny zwyrodnienia – wiele zależy od naprawdę różnych czynników, ale póki co nie wszystkie przyczyny zostały w 100% poznane. 

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Kiedy powinniśmy zaniepokoić się objawami i jakie z nich mogą wskazywać na to, że możemy mieć problem ze zwyrodnieniem plamki żółtej? Jeśli tylko zauważymy u siebie, że coraz trudniej idzie nam rozpoznawanie kolorów albo nasz obraz faluje i staje się niewyraźny, to może być jeden z sygnałów ostrzegawczych, że możemy mieć problem ze zwyrodnieniem plamki żółtej. Wraz z rozwojem choroby możemy spotkać się również z takimi objawami jak: 

1.    Pogorszenie ostrości wzroku 
2.    Upośledzenie patrzenia w dali
3.    Występowanie „mroczka”, czyli ciemnej plamy zlokalizowanej w centrum pola widzenia 

Zazwyczaj problem dotyczy obu gałek ocznych, ale przeważnie jedna z nich jest tym dotknięta bardziej niż druga. Gdy złożyć te wszystkie objawy w jedno, to staje się to naprawdę problematyczne niemalże we wszystkich czynnościach, które wykonujemy – rozpoczyna się problem z prowadzeniem samochodu, pisaniem, czytaniem, oglądaniem i z innymi czynnościami dnia codziennego. 

Zwyrodnienie plamki żółtej – diagnozowanie oraz leczenie

Jeśli tylko zauważymy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, od razu powinniśmy zapisać się do okulisty. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad o dolegliwościach – ważne dla niego są daty pierwszych problemów, charakter objawów, czas trwania i czy ewentualne problemy występowały już wcześniej w rodzinie. Następnie lekarz przeprowadzi szereg badań, takich jak określenie ostrości widzenia, badanie oka w lampie szczelinowej, dokona pomiaru ciśnienie wewnątrzgałkowego oraz wykona badanie dna oka. Specjalista może zdecydować o wykonaniu kolejnych, szczegółowych, badań np. zapisze wykonanie aniografii. Jeśli wszystko to potwierdzi, że pacjent zmaga się ze zwyrodnieniem plamki żółtej, to będzie mógł przystąpić do leczenia. Co istotne – całkowite wyleczenie zwyrodnienia plamki żółtej nie jest możliwe. Terapia opiera się więc na zmniejszaniu objawów oraz na tym, by spowolnić postępowanie choroby. W terapii tej istotne jest dbanie o odpowiednią dietę i suplementacje (jeśli zachodzi taka potrzeba), a w przypadku postaci wysiękowej konieczne jest zastosowanie zastrzyków do ciała szklistego, które wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. 

Jeśli zaś istotna jest dieta: konieczne jest wprowadzenie większej podaży produktów, które bogate są w witaminy C i E, a także takich, które zawierają cynk, selen oraz kwasy tłuszczowe omega-3. Jeśli nie mamy możliwości wprowadzić niektórych grup produktowych do swojej diety – ważne jest sięgnięcie po suplementy diety. Wszystko jednak należy skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym. Dzięki stosowaniu się do diety jest szansa na to, aby zahamować nieco rozwój choroby. 

-
Autor: P.S.

Przy współudziale lekarza: Ilona Walicka