Zespół jelita drażliwego. Objawy, leczenie i przyczyny

Zespół jelita drażliwego (IBS – Irritable Bowel Syndrome) to jedno z najczęściej występujących zaburzeń przewodu pokarmowego o charakterze interdyscyplinarnym. Rozwinąć może się w każdym wieku, ale najczęściej rozpoznawany jest u osób do ok. 50 roku życia. Szacuje się, że na całym świecie około 4% osób choruje na zespół jelita drażliwego. Chociaż objawy są dość dokuczliwe, szacuje się, że wiele przypadków w ogóle nie jest diagnozowanych, a chorzy nie szukają pomocy medycznej. Jeśli jednak nie należycie do tej drugiej grupy – z pewnością zainteresują was objawy, a także sposób diagnozowania zespołu jelita drażliwego.

Zespół jelita drażliwego – objawy 

Do najczęściej zauważanych objawów zespołu jelita drażliwego zalicza się: 
1.    silny i skurczowy ból brzucha
2.    zmiana częstotliwości wypróżnień
3.    zmiana wyglądu stolca 
4.    wzdęcia
5.    wymioty
6.    odbijanie
7.    uczucie zalegania pokarmu w żołądku
8.    bóle głowy i bóle pleców
9.    zmęczenie
10.    senność 
11.    częstomocz i nocne oddawanie moczu 
12.    ból podczas stosunku 
13.    zaburzenia miesiączkowania 

Ze względu na rodzaj dominujących objawów można wyróżnić cztery postacie zespołu jelita drażliwego:
1.    zespół jelita drażliwego ze zmiennym rytmem wypróżnień 
2.    zespół jelita drażliwego z dominującą biegunką
3.    zespół jelita drażliwego z dominującym zaparciem 
4.    postać niesklasyfikowana 

Przyczyny IBS (zespołu jelita drażliwego) 

Przyczyn zespołu jelita drażliwego upatruje się w zaburzeniu regulacji osi mózg-jelito. Najczęściej wskazuje się, że przyczynami IBS są: 
1.    aktywacja układu odpornościowego błony śluzowej jelita i zmiany w przepuszczalności jelitowej,
2.    dysbioza 
3.    uwarunkowania genetyczne 
4.    infekcje żołądkowo-jelitowe
5.    stany zapalne
6.    czynniki psychologiczne 
7.    czynniki dietetyczne 
8.    nadwrażliwość trzewna 

Diagnoza zespołu jelita drażliwego 

Jeśli zgłaszamy się do lekarza objawami, jakie wymienione zostały wyżej, najprawdopodobniej wizyta zacznie się od wnikliwego wywiadu, oceny objawów, a następnie skieruje nas na dalszą diagnostykę. Objawy mogą jednak wskazywać na zupełnie inne choroby, które są bardzo podobne np. biegunka infekcyjna, zapalne choroby jelit, celiakia, choroba wrzodowa czy alergie pokarmowe. A to zaledwie wierzchołek – takich chorób, które dają podobne symptomy, jest znacznie więcej.
Żeby jednak odpowiednio zdiagnozować przyczynę naszych problemów, lekarz może poprosić nas o wykonanie dodatkowych badań, wśród których wyróżnia się między innymi: 
1.    badania z krwi 
2.    badanie kału 
3.    badanie serologiczne w kierunku celiakii 
4.    wodorowe testy oddechowe w kierunku SIBO 
5.    kolonoskopia,
6.    badanie TSH,
7.    USG jamy brzusznej, 
8.    gastroskopia, 
9.    badanie ginekologiczne u kobiet. 
Lekarz najlepiej stwierdzi, które z tych badań mogą być konieczne do wykonania i na podstawie wyników postawi diagnozę, a następnie zadecyduje o sposobie leczenia. W wielu przypadkach konsultację w sprawie swoich wyników można odbyć online - podczas e-wizyty. 

Leczenie zespołu jelita drażliwego 

Kiedy mamy już diagnozę – konieczne będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Podstawą jest odpowiednia dieta, a ważną rolę odbywają także leki (są jednak wspomagaczem). Ciężko odnaleźć czynnik wywołujący zespół jelita drażliwego, więc lekarze skupiają się na łagodzeniu objawów. Wiele pacjentów może potrzebować na tym etapie konsultacji psychologicznej, ponieważ to pozwala na lepsze radzenie sobie ze stresem, co także jest czynnikiem nasilającym zespół jelita drażliwego. 
Ogromną rolę w chorobie pełni także aktywność fizyczna, ponieważ działa ona pobudzająco na perystaltykę jelit i korzystnie wpływa na stan psychiczny pacjenta. 
Kolejnym krokiem powinno być odwiedzenie dietetyka, który pomoże w ułożeniu odpowiedniej diety dla osób, które chorują na zespół jelita drażliwego. 

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik