Choroba Leśniowskiego-Crohna. Objawy, przyczyny, diagnozowanie i leczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna to choroba, która dotyczy ponad 6 tysięcy Polaków. Jest to przewlekłe zapalenie jelit, które objawia się różnymi dolegliwościami, między innymi bólami brzucha, utratą masy ciała czy anemią. Późnym powikłaniem w chorobie Leśniowskiego-Crohna może być rak jelita grubego. Chociaż nie da się w żaden sposób liczyć przyczynowo, zdecydowanie można odpowiednią terapią poradzić sobie z objawami, a nawet doprowadzić do ich pełnego ustąpienia. W jaki sposób objawia się ta choroba, a także jak się ją diagnozuje? 

Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest? 

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest chorobą autoimmunologiczną i przewlekłą. Ponieważ jest chorobą zapalną. Proces zapalny, który spowodowany jest przez tę chorobę, dotyczy ściany przewodu pokarmowego i może obejmować różne jego obszary, takie jak jama ustna czy odbyt, ale najczęściej toczy się w końcowym odcinku jelita krętego. Określenie na tę chorobę wzięło się od nazwisk osób, które jako pierwsze opisały tę chorobę. Pierwszym był polski lekarz Antoni Leśniowski, a po prawie 30 latach zrobił to Amerykanin Burrill Bernard Crohn i jego współpracownicy. Chorobę diagnozuje się w Europie w około 5 przypadkach na 100 000 osób. W Polskim rejestrze znajduje się około 7000 osób, które to chorują na chorobę Leśniowskiego-Crohna. Schorzenie najczęściej rozwija się u osób, których krewni pierwszego stopnia chorują na nieswoiste zapalne choroby jelit. 

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna

Nie są dokładnie poznane przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna. Istotną rolę odgrywa prawdopodobnie flora jelitowa, a także czynniki środowiskowe, takie jak np. dieta prozapalna czy palenie tytoniu. Większe ryzyko zachorowania mają również osoby z mutacją genu białka NOD2, które zlokalizowane jest na chromosomie 16. 

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Choroba ta charakteryzuje się występowaniem różnych faz – faz zaostrzeń oraz remisji, czyli czasów, kiedy występują objawy oraz kiedy nie występuję. Kiedy choroba jest aktywna, występują wtedy objawy takie jak: 

1.    Biegunka
2.    Gorączka
3.    Zmęczenie
4.    Anemia
5.    Bóle brzucha
6.    Afty
7.    Niedożywienie
8.    Ból oraz dyskomfort w okolicach odbytu, co może być spowodowane szczelinami czy ropniami i przetokami
9.    Krew w stolcu
10.    Zmniejszony apetyt
11.    Utrata masy ciała 

W niektórych przypadkach mogą również występować inne objawy, pozajelitowe, na przykład takie jak zapalenie skóry czy wątroby. 

Diagnozowanie oraz leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna 

W diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna wykorzystuje się najczęściej takie metody diagnostyczne jak wywiad lekarski, a następnie lekarz kieruje nas na konkretne badania, żeby potwierdzić swoje podejrzenia. Są to między innymi badania laboratoryjne (takie jak np. kalprotektyna), badania endoskopowe, badanie histopatologiczne oraz badania obrazowe. Czasami ciężko jest odróżnić tę chorobę od np. zespołu jelita drażliwego. Czasami u części chorych diagnozuje się nieokreślone zapalenie jelita grubego. 

Jeśli zaś chodzi o leczenie – dotąd nie wynaleziono leku, który mógłby wyleczyć całkowicie chorobę Leśniowskiego-Crohna. Celem terapii jest przede wszystkim wywołanie remisji, utrzymywanie jej oraz ogólna poprawa jakości życia. W terapii choroby najczęściej wykorzystuje się leki, które mają działać na układ odpornościowy np. steroidy czy metotreksat. W niektórych przypadkach nie obędzie się bez leczenia operacyjnego. Około 70% wszystkich chorujących na pewnym etapie zaczyna mieć problemy, które wymagają interwencji chirurgicznej. Najczęściej wynika to z powodu podejrzeń raka, występowania ropni czy przetok. 
Równie istotną rolę w przypadku leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna ma dieta. 

Postępowanie w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna 

Jeśli podejrzewana jest u nas choroba Leśniowskiego-Crohna – będziemy musieli w wielu przypadkach zmienić swoje przyzwyczajenia. Chorym zaleca się przede wszystkim: 

1.    Rzucenie palenia
2.    Unikanie stresu
3.    Unikanie infekcji 
4.    Uzupełnienie niedoborów pokarmowych
5.    Stosowanie suplementów – przede wszystkim witaminy D oraz wapnia 

Najważniejszym punktem jest jednak zastosowanie odpowiedniej diety, która może pomóc w utrzymaniu choroby w remisji. 

Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna

Teoretycznie nie ma żadnej specjalnej diety w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna. Zaleca się stosowanie takiej samej diety jak każdy zdrowy człowiek – ma być urozmaicona, bogata w witaminy oraz minerały. Niedobory, których nie da się uzupełnić poprzez pożywienie, powinny być dostarczane przez suplementy. Zaleca się jednak ograniczać lub całkowicie wykluczyć z diety takie składniki, które mogą prowadzić do zapaleń. Mogą być nimi m.in. mleko i przetwory mleczne, drożdże, kukurydza czy pomidory oraz napoje alkoholowe. Ważne jest, aby dostarczać sobie umiarkowanych ilości owoców, warzyw oraz produktów bogatych w błonnik. Szczególnie warto unikać nierozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego (np. pieczywa razowego czy innych, pełnoziarnistych produktów). Często w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna zaleca się zastosowanie u siebie diety lowFODMAP. 

-
Autor: S.L.

Przy współudziale lekarza: Iwona Jewusiak-Naglik